(1) تبريزى: چه جزءِ بناء حساب بشود يا نه باطل است. .

(2) تبريزى: چنانچه جزءِ بناء حساب نشود. .

(3) بهجت: و غلّه و نذوراتى كه براى مسجد معينى قرار داده شده، در صورت بى‌نياز بودن آن مسجد و يا معذور بودن مصرف در آن مسجد، مى‌توان آنها را در ساير مساجد مصرف كرد و هم چنين است حكم غلّات و نذورات موقوفۀ مشاهد مشرفه؛ و با تعذّر مصرف در موارد معين شده و يا مماثل آن، مى‌توان آن غلات و نذورات را در مطلق خيرات و مبرّات مصرف نمود.

زنجانى: پول آن را بايد اگر ممكن است در همان مسجد به مصرفى برسانند كه به مقصود وقف‌كننده نزديكتر است.

[مسأله 911 ساختن مسجد و تعمير مسجدى كه نزديك به خرابى مى‌باشد]

مسأله 911 ساختن مسجد و تعمير مسجدى كه نزديك به خرابى مى‌باشد مستحب است و اگر مسجد طورى خراب شود كه تعمير آن ممكن نباشد، مى‌توانند آن را خراب كنند و دوباره بسازند بلكه مى‌توانند مسجدى را كه خراب نشده، براى احتياج مردم خراب كنند و بزرگتر بسازند.

مكارم: مسأله ساختن مسجد مستحبّ است و هر قدر در جاى مناسبتر و بهترى باشد كه مسلمانان از آن بيشتر استفاده كنند بهتر است. تعمير مسجد نيز مستحبّ است و از بهترين كارها است و اگر مسجد طورى خراب شود كه تعمير آن ممكن نباشد، مى‌توانند آن را به كلّى خراب كنند و دوباره بسازند. مسجدى كه خراب نشده و قابل استفاده است اگر نياز به توسعه دارد مى‌توان آن را خراب كرد و بهتر و بزرگتر ساخت.

[مسأله 912 تميز كردن مسجد و روشن كردن چراغ آن مستحب است]

مسأله 912 تميز كردن مسجد و روشن كردن چراغ آن (1) مستحب است، و كسى كه مى‌خواهد مسجد برود، مستحب است خود را خوشبو كند و لباس پاكيزه و قيمتى به پوشد (2) ، و ته كفش خود را وارسى كند كه نجاستى به آن نباشد (3) و موقع داخل شدن به مسجد، (4) اول پاى راست و موقع بيرون آمدن، اول پاى چپ را بگذارد و هم چنين مستحب است از همه زودتر به مسجد آيد و از همه ديرتر از مسجد بيرون رود.

(1) مكارم: و كوشش در تأمين حوائج آن. .

(2) اراكى: لباس پاكيزه و فاخر به پوشد. .

مكارم: لباس پاكيزه به پوشد. .

فاضل: لباس پاكيزه و فاخر و قيمتى به پوشد. .

(3) مكارم: كه آلوده نباشد. .

(4) مكارم: شايسته است. .

بهجت: مسأله چند چيز در مسجد مستحب است، از جمله: تميز كردن مسجد، روشن كردن چراغ آن، و قرار دادن محل تطهير از بول و غايط در خارج مسجد؛ و نيز مستحب است كسى كه مى‌خواهد مسجد برود ته كفش خود را وارسى كند كه نجاستى در آن نباشد و موقع داخل شدن به مسجد، اول پاى راست و موقع بيرون آمدن، اول پاى چپ را بگذارد.

مسأله اختصاصى

بهجت: مسأله 750 مستحب است مسجد داراى سقف نباشد، بلكه سايبان قرار دادن