سايه كم مى‌شود و در شهرهاى ما (2) در اول ظهر شرعى [1]به آخرين درجۀ كمى مى‌رسد و ظهر كه گذشت، سايۀ آن به طرف مشرق برمى‌گردد و هر چه خورشيد رو به مغرب مى‌رود، سايه زيادتر مى‌شود بنا بر اين وقتى سايه به آخرين درجۀ كمى رسيد و دو مرتبه رو به زياد شدن گذاشت، معلوم مى‌شود ظهر شرعى شده است ولى در بعضى شهرها مثل مكّه كه گاهى موقع ظهر سايه به كلّى از بين مى‌رود، بعد از آن كه سايه دوباره پيدا شد، معلوم مى‌شود ظهر شده است.

اين مسأله در رسالۀ آيت اللّٰه سيستانى نيست

(1) بهجت: براى تعيين ظهر شرعى مى‌توان از «شاخص» استفاده كرد و آن، چوب يا چيزى مانند آن است كه به صورت عمودى در زمين مسطح فرو مى‌برند. .

(2) بهجت: در اكثر شهرها. .

مكارم: مسأله وقت نماز ظهر و عصر از اول ظهر شرعى (يعنى مايل شدن خورشيد از وسط آسمان به سوى مغرب) تا هنگام غروب آفتاب است و بهترين راه براى پى بردن به دخول وقت ظهر استفاده از شاخص است و آن اين است كه قطعۀ چوب صاف يا ميله‌اى را در زمين هموار به طور عمودى فرو كند، صبح كه خورشيد بيرون مى‌آيد سايه آن به طرف مغرب مى‌اُفتد و هر چه آفتاب بالا آيد اين سايه كم مى‌شود، هنگامى كه سايه به آخرين درجۀ كمى رسيد موقع ظهر است و همين كه رو به زيادى گذارد و سايه به سوى مشرق برگشت اول وقت نماز ظهر و عصر است، البتّه در بعضى از شهرها مثل «مكه» در بعضى از روزهاى سال هنگام ظهر سايه به كلى از بين مى‌رود و آفتاب كاملاً عمودى مى‌تابد، در اين گونه مناطق موقعى كه مجدداً سايه پيدا شد، وقت نماز ظهر و عصر شده است. [2]