حيوان پاك مى‌گردد، مثلاً اگر منقار پرنده خون‌آلود باشد يا حيوانى روى چيزهاى آلوده بنشيند همين كه خون و آلودگى برطرف شد بدن حيوان پاك است. باطن بدن انسان (مانند داخل دهان و بينى) اگر نجس شود همين كه نجاست از بين برود پاك مى‌شود، مثلاً اگر از لثه‌ها خون بيرون آيد و در آب دهان از بين برود يا خون را بيرون بريزد آب كشيدن داخل دهان لازم نيست، ولى اگر دندان مصنوعى در دهان باشد، احتياط واجب آن است كه آن را آب بكشد.

[مسأله 217 اگر غذا لاى دندان مانده باشد]

مسأله 217 اگر غذا لاى دندان مانده باشد و داخل دهان خون بيايد (1) ، چنانچه انسان نداند كه خون به غذا رسيده آن غذا پاك است. و اگر خون به آن برسد بنا بر احتياط واجب نجس مى‌شود (2) .

(1) فاضل: آن غذا پاك است و دندان مصنوعى هم همين حكم را دارد. [پايان مسأله]

سيستانى: غذا به ملاقات با خون نجس نمى‌شود. [پايان مسأله]

(2) خوئى، بهجت: اگر خون به آن برسد (بهجت: ظاهر آن) نجس مى‌شود.

گلپايگانى، تبريزى، صافى: بنا بر احتياط نجس مى‌شود.

زنجانى: اگر بداند خون به آن رسيده بنا بر احتياط نجس مى‌باشد.

مكارم: مسأله هر گاه غذا در دهان يا لاى دندانها باقى مانده باشد و داخل دهان خون بيايد، چنانچه انسان نداند خون به غذا سرايت كرده، آن غذا پاك است و اگر خون به آن برسد، نجس مى‌شود و خوردن آن غذا حرام است.

[مسأله 218 جايى را كه انسان نمى‌داند از ظاهر بدن است]

مسأله 218 جايى را (1) كه انسان نمى‌داند از ظاهر بدن است يا باطن آن، اگر نجس شود لازم نيست آب بكشد (2) اگر چه آب كشيدن أحوط است.

اين مسأله، در رسالۀ آيت اللّٰه بهجت نيست

(1) گلپايگانى، خوئى، تبريزى، صافى، زنجانى: مقدارى از لبها و پلك چشم كه موقع بستن، روى هم مى‌آيد و نيز جايى را. .

(2) اراكى، خوئى، تبريزى، زنجانى: بايد آب بكشد.

گلپايگانى، صافى: بنا بر احتياط واجب بايد آب بكشد.

مكارم: مسأله جايى از لب و مانند آن كه انسان نداند جزء ظاهر بدن است يا باطن، اگر نجس شود بايد آن را آب بكشد.

سيستانى: مسأله مقدارى از لبها و پلك چشم كه موقع بستن، روى هم مى‌آيد حكم باطن را دارد، پس چنانچه با نجاست خارجى ملاقات كند آب كشيدن آن لازم نيست ولى جايى را كه انسان نمى‌داند از ظاهر بدن است يا باطن آن، اگر با نجاست خارجى ملاقات كند لازم است آن را آب بكشد.

مسأله اختصاصى

زنجانى: مسأله 225 چشم انسان جزء اعضاى باطنى به شمار آمده و با برطرف شدن عين نجاست پاك مى‌شود.

[مسأله 219 اگر گرد و خاك نجس به لباس و فرش و مانند اينها بنشيند]

مسأله 219 اگر گرد و خاك نجس به لباس و فرش (1) و مانند اينها بنشيند، چنانچه