رذيله است.

پس در مقابل هر جنسى از صفات فاضله،دو جنس از اوصاف رذيله متحقق خواهد بود.و چون دانستى كه اجناس و سر فضايل چهارند،پس اجناس رذايل هشت خواهند بود.-و رذيله ضد حكمت است-.

يكى«جربزه»،كه كار فرمودن فكر است در زايد از آنچه سزاوار است،و عدم ثبات فكر در موضعى معيّن،و اين در طرف افراط است.

و ديگرى«بلاهت»،و آن معطل بودن قوه فكريه و كار نفرمودن آن در قدر ضرورت يا كمتر از آن است و اين در طرف تفريط است.و گاهى از اول به فطانت و از دوم به جهل بسيط تعبير مى‌شود.

و دو تا در مقابل شجاعت‌اند:يكى«تهوّر»،كه آن رو آوردن به امورى است كه عقل حكم به احتراز از آنها مى‌نمايد،و اين در طرف افراط است،و ديگرى«جبن»،و آن روگردانيدن از چيزهايى است كه نبايد از آنها روگردانيد و آن در جانب تفريط است.

و دو تا در برابر عفت‌اند:يكى«شره»،كه عبارت از غرق شدن در لذات جسميّه است بدون ملاحظه حسن آن در شريعت مقدسه يا به حكم عقل،و اين افراط است،و ديگرى«خمود»،و آن ميرانيدن قوه شهويه است به قدرى كه ترك كند آنچه را كه از براى حفظ بدن يا بقاء نسل ضرورى است،و اين تفريط است.

و دو تا در إزاى عدالت‌اند:يكى«ظلم»،كه تصرف كردن در حقوق مردم و اموال آنهاست بدون حقى،و اين افراط است،و ديگرى«تمكين ظالم را از ظلم بر خود آن شخص بر سبيل خوارى و مذلت با وجود قدرت بر دفع آن».

و ليكن اين در عدالت به معنى مصطلح در ميان اكثر مردم است.و اما بنا به تفسيرى كه گذشت كه عدالت عبارت است از:اطاعت قوّه عمليه از براى قوّه عاقله و ضبط عقل عملى جميع قوى را در تحت فرمان عقل نظرى،اين از براى عدالت يك طرف خواهد بود كه ظلم و جور باشد،و جميع صفات رذيله ذميمه داخل در آن خواهد بود،و مخصوص نخواهد بود به تصرف در اموال و حقوق مردم بدون جهت شرعيه،زيرا كه عدالت به اين معنى جامع جميع صفات كماليه است.پس ظلمى كه مقابل و ضد آن است شامل جميع اوصاف نقص خواهد بود.

و مخفى نماند كه:آنچه كه مذكور شد از اخلاق ذميمه،اجناس دو طرف افراط و تفريط فضايل اربع‌اند،و همچنانكه از براى فضايل مذكوره انواعى بسيار است كه مندرج در تحت آنها هستند،همچنين از براى هر يك از رذايل نيز انواع بى‌شمارى است كه