نام کتاب : نهج البلاغه با ترجمه فارسى روان نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 1 صفحه : 681
دست اشرار و وسيله هوسرانى و دنياطلبى گروهى بوده است.
سپس در كارهاى كارمندانت بنگر! و آنها را با آزمايش و امتحان به كار وادار! و
از روى ميل و استبداد آنها را به كارى واندار، زيرا استبداد و تسليم تمايل شدن،
كانونى از شعبه هاى جور و خيانت است، و از ميان آنها افرادى را كه با تجربهتر و
پاكتر و پيشگامتر در اسلامند برگزين، زيرا اخلاق آنها بهتر و خانواده آنها پاكتر
و همچنين كم طمعتر و در سنجش عواقب كارها بيناترند.
سپس حقوق كافى به آنها بده زيرا اين كار آنها را در اصلاح خويش تقويت مىكند و
از خيانت در اموالى كه زير دست آنهاست بى نياز مىسازد.
به علاوه اين حجّتى در برابر آنهاست، اگر از دستورات سرپيچى كنند يا در امانت
خيانت ورزند، سپس با فرستادن مأموران مخفى راستگو و باوفا، كارهاى آنان را زير نظر
بگير! زيرا بازرسى مداوم پنهانى، سبب مىشود كه آنها به امانت دارى و مدارا كردن
به زير دستان ترغيب شوند! اعوان و انصار خويش را سخت زير نظر بگير، اگر يكى از
آنها دست به خيانت زد و مأموران سرّى تو متّفقاً چنين گزارشى را دادند، به همين
مقدار از شهادت قناعت كن، و او را زير تازيانه كيفر بگير! و به مقدار خيانتى كه
انجام داده او را كيفر نما! سپس وى را در مقام خوارى و مذلّت بنشان! و نشانه خيانت
را بر او بنه! و گردنبند ننگ و تهمت را به گردنش بيفكن! (و او را به جامعه چنان
معرّفى كن كه عبرت ديگران گردد).
«خراج» و «ماليات» را دقيقاً زير نظر
بگير! به گونهاى كه صلاح ماليات دهندگان باشد. زيرا در بهبودى وضع ماليات و
بهبودى حال ماليات دهندگان، بهبودى حال ديگران نيز نهفته است. و هرگز ديگران به
صلاح و آسايش نمىرسند، جز اين كه خراج دهندگان در صلاح و بهبودى به سر برند؛ چرا
كه مردم همه، عيال و نانخور خراج و خراجگزاران هستند. بايد كوشش تو در آبادى زمين
بيش از كوشش در جمع آورى خراج باشد، زيرا كه خراج جز با آبادانى به دست نمىآيد.
و آن كس كه بخواهد ماليات را بدون عمران و آبادانى مطالبه كند، شهرها را خراب
و بندگان خدا را نابود مىسازد، و حكومتش بيش از مدّت كمى دوام نخواهد داشت. اگر
رعايا از سنگينى ماليات و يا رسيدن آفات، يا خشك شدن آب چشمهها و يا كمى باران و
يا دگرگونى زمين در اثر آب گرفتن و فساد بذرها و يا تشنگى بسيار براى زراعت و فاسد
شدن آن به تو شكايت آورند، ماليات را به مقدارى كه حال آنها بهبود يابد تخفيف ده و
هرگز اين تخفيف بر تو گران نيايد، زيرا كه آن ذخيره و گنجينهاى است كه آنها
بالاخره آن را در عمران و آبادى كشورت بكار مىبندند
نام کتاب : نهج البلاغه با ترجمه فارسى روان نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 1 صفحه : 681