آنان (مخالفان عثمان) همچنان بر قدرت و شوكت خويش باقيند؛ آنها بر ما مسلّطند و ما بر آنان تسلّطى نداريم، اين گروه همانانند كه بردگان شما با آنها مى‌جوشند و باديه نشينانتان به آنها پيوسته‌اند، در بين شما قرار دارند و قدرت ريزش هر گونه مشكلات و سختى بر سر شما را دارند؛ آيا شما موضعى براى قدرت، بر خواسته هاى خود مى‌بينيد؟

اين كار، كار اهل جاهليّت است. آنها يار و ياور دارند. اگر در اين باره جنبشى پيش آيد، مردم چند دسته خواهند بود: گروهى همان را مى‌خواهند كه شما طالبيد و عدّه‌اى ديگر رأيشان بر خلاف عقيده شماست، و دسته سوّم نه اين را مى‌پسندند و نه آن را.

بنابراين صبر كنيد تا مردم آرام شوند و دلها در جاى خود قرار گيرند و حقوق به آسانى گرفته شود. آرام باشيد و به من مهلت دهيد، ببينيد به شما چه فرمان مى‌دهم؛ كارى مكنيد كه قدرت ما را ضعيف سازد و كاخ قوّت و شوكت را فرو ريزد و سرانجام سستى و ذلّت به بار آورد. من براى اصلاح كار تا آن‌جا كه ممكن است (در برابر مفسده جويانى كه خون عثمان را دستاويز قرار داده‌اند) خويشتن دارى مى‌كنم، امّا اگر راه چاره مسدود شد «آخرين دارو، داغ كردن است» (يعنى به ناچار دست به نبرد مى‌زنم).

خطبه 169

كه به هنگام حركت اصحاب جمل به سوى «بصره» ايراد فرموده است‌

امور همگانى مسلمانان‌

خداوند پيامبرى راهنما، با كتابى گويا و دستورى استوار (براى هدايت مردم) برانگيخت كه جز افراد ...

گمراه از آن اعراض نمى‌كنند. (بدانيد) بدعتهايى كه به رنگ حق درآمده هلاك كننده‌اند، مگر خداوند ما را حفظ كند. متابعت از حكومت الهى حافظ امور شماست. بنابراين زمام اطاعت خود را بدون اين‌كه نفاق ورزيد و يا ذرّه‌اى اكراه داشته باشيد، به دست او بسپاريد. به خدا سوگند اگر مخلصانه اطاعت از حكومت حق نكنيد، خداوند آن را از شما برخواهد گرفت، آن‌گاه به شما باز نخواهد گردانيد، تا كار به غير شما برگردد.