خطبه 164

هنگامى كه مردم نزد او جمع شده و از عثمان شكايت كردند و از آن حضرت خواستند كه با عثمان در اين زمينه صحبت كند و از او بخواهد كه از اشتباهاتش دست بردارد، امام عليه السلام بر عثمان وارد شد (با لحنى مؤدّبانه و آميخته با احترام با او سخن گفت، باشد كه در دل او اثر كند و از مسيرش بازگردد) و چنين فرمود:

مردم پشت سر من هستند و مرا بين خود و تو سفير قرار داده‌اند. سوگند به خدا نمى‌دانم چه چيز را با تو بگويم؟! مطلبى را كه تو (در اين زمينه) از آن بى‌اطّلاع باشى سراغ ندارم، تو آنچه را كه ما مى‌دانيم مى‌دانى، ما به چيزى پيشى نگرفته‌ايم كه تو را از آن آگاه سازيم و چيزى را در پنهانى نيافته‌ايم كه آن را به تو ابلاغ كنيم (زيرا پيامبر صلى الله عليه و آله تمام اصول و وظايف اسلامى را آشكارا بيان فرمود و همگان آن را شنيدند) و همان طور كه ما مشاهده كرديم، تو هم مشاهده كردى و همان گونه كه ما شنيديم، تو هم شنيدى و همچنان كه ما با پيامبر صلى الله عليه و آله همنشين بوديم تو نيز همنشين بودى، هيچ گاه فرزند ابوقحافه (ابوبكر)، پسر «خطاب» (عمر) در انجام اعمال نيك از تو سزاوارتر نبودند، تو بر رسول خدا صلى الله عليه و آله از نظر پيوند خويشاوندى از آن دو نزديكترى؛ تو از نظر دامادى پيامبر صلى الله عليه و آله به مرحله‌اى رسيدى كه آن دو نرسيدند.

خدا را! خدا را! به جان خود رحم كن، سوگند به خدا كه تو نياز به راهنمايى و تعليم ندارى؛ راهها آشكارند و نشانه هاى دين برپا! آگاه باش! برترين بندگان در نزد خداوند پيشواى عادلى است، ... كه خود هدايت يافته و ديگران را هدايت مى‌كند، سنّت معلومى را برپا دارد، بدعت مجهولى را بميراند. سنّتها روشن و نورانيند و نشانه‌هاى مشخّص دارند، بدعتها نيز آشكارند و علامتهايى دارند.

و بدترين مردم نزد پروردگار، پيشواى ستمگرى است كه خود گمراه است و مردم به وسيله او گمراه مى‌شوند؛ سنّتهاى مورد قبول را از بين برده و بدعتهاى متروك را زنده مى‌كند، من از رسول خدا صلى الله عليه و آله شنيدم كه مى‌فرمود:

«پيشواى ستمكار را روز رستاخيز حاضر مى‌كنند در حالى كه نه ياورى با اوست و نه عذر خواهى، او را در آتش دوزخ مى‌افكنند و همچون سنگ آسيا در آتش به چرخش مى‌افتد، آن گاه او را در قعر دوزخ به زنجير مى‌كشند» و من تو را به خدا سوگند مى‌دهم، نكند تو همان پيشواى مقتول اين امّت گردى.

چه اين كه پيامبر صلى الله عليه و آله همواره مى‌فرمود: «در اين امّت پيشوايى كشته خواهد شد؛ كه پس از آن درهاى كشت و كشتار به روى آنها تا قيامت باز خواهد گرديد، امور اين امّت را بر آنها مشتبه مى‌كند، فتنه و فساد در ميانشان گسترش مى‌يابد؟ تا آن‌جا كه حق را از باطل تميز نمى‌دهند و به سختى در آن فتنه غوطه ور مى‌شوند