و اگر غائب گردند، كسى سراغ آنها را نمى‌گيرد، آنها براى سير كنندگان در شب ظلمانى جامعه‌ها چراغهاى هدايت و نشانه هاى روشنند؛ نه مفسده جو هستند و نه فتنه‌انگيز؛ نه در پى اشاعه (فحشايند) و نه مردمى سفيه و لغوگو! اينانند كه خداوند درهاى رحمتش را به سويشان باز مى‌كند و سختيها و مشكلات را از آن برطرف مى‌سازد.

اى مردم! به زودى زمانى مى‌رسد كه اسلام همچون ظرفى كه واژگون شود و آنچه در آن است بريزد، واژگون گردد (و مردم حقايق آن را به كلّى فراموش كنند).

اى مردم! خداوند به شما ظلم نخواهد كرد و از اين نظر به شما تأمين داده است ولى هرگز به شما تأمين نداده كه شما را آزمايش نكند؛ زيرا خداوند در قرآن فرموده: «انَّ فى ذلِكَ لَاياتٍ وَ انْ كُنّا لَمُبْتَلينَ‌ [1]؛ در جريان «نوح» نشانه هايى است و ما مردم را مى‌آزماييم».

سيّد رضى رحمه الله مى‌گويد: منظور امام عليه السلام از جمله «كُلُّ مُؤمِنٍ نُوَمَة» آن است كه گمنام و بى آزار است و «المساييح» جمع «مسياح» كسى است كه در بين مردم به نمّامى و شرّ و فساد اشتغال دارد و «المذاييع» جمع «مذياع» كسى است كه چون كار زشتى را بشنود اشاعه دهد و «البذر» جمع «بذور» كسى را گويند كه سفيه و بيهوده‌گو است.

خطبه 104

امّا بعد، خداوند محمّد صلى الله عليه و آله را مبعوث ساخت، در حالى كه هيچ كس از عرب كتاب آسمانى نداشت و ادعاى نبوّت و وحى نمى‌نمود؛ او با يارانش به مبارزه با مخالفان پرداخت، تا آنان را به سر منزل نجات سوق دهد و پيش از آن كه مرگشان فرا رسد، در آمادگى آنان مبادرت ورزد، به بركت وجود او ناتوانان و خستگان توان مى‌يابند و شكسته حالان بر سر پا مى‌ايستند، تا آنان را به منزل مقصود برساند، جز گمراهان غير قابل هدايت (و اين كار همچنان ادامه دارد) تا وسيله نجاتشان را به آنها نشان داد و در محلّ مناسبشان جايگزين ساخت، آسياى زندگى آنها به گردش درآمد و نيزه آنها صاف شد (هم وضع دينى و اقتصادى آنها روبه راه شد و هم نيروى نظامى آنها قوى).

به خدا سوگند! من دنبال اين لشكر بودم و آنها را به پيشروى وا مى‌داشتم تا باطل به كلّى عقب نشينى كرد و همه تحت رهبرى اسلام درآمدند، در اين راه هرگز ناتوان نشدم و ترس مرا احاطه نكرد و خيانت ننمودم و سستى در من راه نيافت. به خدا سوگند (هم اكنون نيز در اين راه مى‌روم) و شكم باطل را مى‌شكافم تا حق را از درون آن خارج سازم.

[1]. سوره مؤمنون، آيه 30.