چيز و هر كس كه در مسير خودكامگى آن ها قرار مى گرفت. [1]

[1]. در دو حكومت وحشت انگيز اموى كه نزديك به هفتاد سال طول كشيد، جنايات و مظالم اموى ها به حدى بود كه اگر به تفصيل بيان گردد، مثنوى هفتاد من كاغذ مى شود، از قساوت و خشونت امويان داستان هاى بسيار شگفت انگيزى در تاريخ آورده اند كه حكايت ذيل نمونه اى از آن هاست. مسعودى مى نويسد: مردم اصفهان چند سال نتوانستند خراج مقرر را بپردازند. حجاج، عربى بدوى را به ولايت آن جا گماشت و از او خواست كه خراج اصفهان را گردآورى كند. اعرابى چون به اصفهان رفت، چند كس را ضامن گرفت و ده ماه به آن ها مهلت داد. چون در موعد مقرر خراج را نپرداختند، آن ها را كه ضامن بودند، بازداشت و خراج را مطالبه كرد. آن ها باز اظهار عدم توانايى نمودند. اعرابى سوگند ياد كرد كه اگر خراج را نياورند، آنان را گردن بزند. يكى از آن ها پيش او رفت و اعرابى دستور داد تا گردنش را بزنند و بر آن نوشتند: فلان بن فلان، بدهى خود را دادى! پس فرمان داد تا آن سر را در كيسه اى نهادند و بر آن مهر زد و دومى را نيز چنين كرد. مردم ناچار از هر طريق كه بود، خراجى را كه بر عهده داشتند، جمع كردند و ادا نمودند (مروج الذهب، ج 3، ص 180، چاپ قاهره).

دربار دوران حكومت حجاج بن يوسف كه يكى از دژخيمان رژيم منفور اموى بود و استيلاى او بر مردم به منزل تازيان عقوبت و شكنجه تعبير مى شد، داستان هاى هولناكى نقل كرده اند كه ماى نفرت هر انسانى است. مؤلّف تجارب السلف مى گويد: در زندان او چند هزار كس از قاريان قرآن و فقها و بزرگان محبوس بودند و گفته بود تا به آنان آب آميخته با نمك و آهك بدهند! (تجارب السلف، ص 75). از رسوايى هاى بزرگ امويان خشونت و قساوتى بود كه دربار زيدبن على و فرزندش يحيى بن زيد نشان دادند. آنان جناز زيد را از قبر بيرون كشيدند و سرش را جدا كردند، آن گاه به دمشق و از آن جا به مكه و مدينه بردند و بدنش را به دار آويختند و سه سال هم چنان بر سر دار بود! پس از آن، بدنش را پايين آوردند و آتش زدند و خاكستر او را در فرات ريختند (مروج الذهب، ج 3، ص 219 217؛ تاريخ يعقوبى ج 3، ص 66)..