و مناسب است. براى روشن شدن اهميّت اين مطلب، به دو نمونه از شگفتى‌هاى آسمان و زمين توجّه فرماييد:

الف) كره خورشيد يك ميليون و دويست هزار برابر كره زمين است. و اين كره خورشيد، جزيى از كهكشان راه شيرى محسوب مى‌شود، كه داراى دويست ميليارد ستاره است، كه خورشيدِ ما يك ستاره متوسّط آن است! عجيب اين كه كهكشان راه شيرى با اين همه ستاره، كه خورشيد يك ستاره متوسّط آن است، يك نمونه از ميلياردها كهكشانى است كه در آسمان وجود دارد! و عجيب‌تر اين كه اين آسمان با اين عظمت، بلكه تمام جهان هستى بر اساس برنامه و نظم و حساب خاصّى در حركت است!

ب) زمين هم عجايب فراوانى دارد. درختان و گياهان موجود در درياها، ده‌ها برابر گياهان و درختان موجود در جنگل‌ها و خشكى‌هاى روى زمين است! و ميليون‌ها نوع، پرنده و خزنده و حشره بر روى كره زمين زندگى مى‌كنند، كه هنوز بشر موفّق بر شناسايى آنها نشده است! بنابراين، بايد مطالعاتمان را در مورد اسرار آسمان‌ها و زمين گسترش دهيم.

بر طبق آيه‌ «وَلِيَكُونَ مِنْ الْمُوقِنِينَ»؛ تا (به آن استدلال كند، و) اهل يقين گردد»؛ هدف از ارائه ملكوت آسمان و زمين به حضرت ابراهيم عليه السلام، رسيدن به مقام يقين بود.

سؤال: مگر حضرت ابراهيم اهل يقين نبود؟

پاسخ: يقين مراحلى دارد كه ابراهيم پيامبر عليه السلام به برخى از آنها دست يافته بود، و پس از ارائه ملكوت آسمان‌ها و زمين، به مراحل بالاترى نيز دست يافت.

توضيح اينكه: كسى كه از فاصله دور دودى را مشاهده مى‌كند، يقين دارد كه در آنجا آتشى وجود دارد. امّا هنگامى كه جلوتر مى‌آيد و شعله‌هاى آتش را مى‌بيند به مرحله بالاترى از يقين نسبت به وجود آتش دست پيدا مى‌كند. و زمانى كه‌