حج و مراسم اجتماعى اسلام‌

اسلام يك دين اجتماعى است؛ بدين‌جهت جامعه اصل، و افراد فرع به حساب مى‌آيند كه بايد در جامعه ذوب شوند. بنابراين، كسانى كه مى‌پندارند اگر در خانه عبادت كنند حضور قلب بيشترى پيدا مى‌كنند و با اين بهانه از مسجد و جماعت مسلمانان دورى مى‌گزينند در اشتباهند. از اين‌رو غالب ضميرهاى نماز ضمير جمع است. به عنوان مثال مى‌توان به‌ «ايّاكَ نَعْبُدُ»؛ (پروردگارا) تنها تو را مى‌پرستيم»؛ «وَايَّاكَ نَسْتَعينُ»؛ و تنها از تو يارى مى‌جوييم»؛ «وَاهْدِنَا الصِّراطَ الْمُسْتَقيمِ»؛ ما را به راه راست هدايت كن»؛

«والسَّلامُ عَلَيْنا وَعَلى‌ عِبادِ اللَّهِ الصَّالِحينَ‌

؛ سلام بر ما و بندگان صالح و شايسته خداوند» اشاره كرد. نتيجه اين كه اسلام يك دين اجتماعى است، و افراد بايد در جامعه ذوب شوند.

بر اين اساس، اسلام سه برنامه اجتماعى دارد:

1. نماز جماعت؛ كه در سه يا پنج وقت اقامه مى‌گردد. اين مراسم عبادى به قدرى ثواب دارد كه در برخى مراحل ثواب آن قابل شمارش نمى‌باشد. در حديثى از پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله مى‌خوانيم:

«جبرئيل به همراه هفتاد هزار فرشته، پس از نماز ظهر نزد من آمدند. جبرئيل گفت: پروردگارت سلام مى‌رساند و دو هديه برايت فرستاده است. پرسيدم: آن دو هديه چيست؟ عرض كرد: ... و ديگرى خواندن نمازهاى روزانه به جماعت است. پرسيدم: ثواب نماز جماعت براى امّت من چقدر است؟ گفت: اگر دو نفر باشند خداوند براى هر نفر در مقابل هر ركعت صد و پنجاه نماز منظور مى‌كند، و اگر سه نفر باشند ششصد نماز، ... و اگر از ده نفر بيشتر شوند چنانچه تمام آسمان‌ها كاغذ، و تمام درياها مركّب، و تمام درختان قلم، و تمام جنّ و انس و فرشتگان نويسنده شوند، قادر برشمارش ثواب يك ركعت آن نخواهند شد ...». [1]

[1]. مستدرك الوسائل، ابواب صلاة الجماعة، باب 1، ح 1