اين خواسته فطرى حتى منحصر به انسانها نيست، همه موجودات زنده از اسارت مى‌گريزند، حيوانات باغ وحش غالباً افسرده يا بيمارند، عمرشان كوتاه و رشدشان كم، و فاقد نشاطند، و گاهى تا سرحد مرگ اعتصاب غذا مى‌كنند، چرا كه آزادى خود را از كف داده‌اند، هر چند تغذيه كافى و پرستار و نظافت‌چى و پزشك مخصوص دارند.

به هر حال اين عشق داغ، اين شعله خاموش نشدنى و جاودانى در همه دلها وجود دارد، حتى گياهان نيز سهمى از اين عشق دارند، آنها نيز فضاى باز براى خود مى‌طلبند، ريشه‌هاى درختان در اعماق زمين همواره با موانع آزادى در نبردند و گاه ريشه لطيف گايه، در اين راه همانند مته‌هاى الكتريكى سنگها را سوراخ مى‌كند و از آنها مى‌گذرد، هميشه شاخه‌هاى درختان به سوئى كه آزادترند خم مى‌شوند و تغيير مسير مى‌دهند.

اين را نيز مى‌دانيم هر آنچه ريشه‌اى در عواطف‌ آدمى دارد ريشه‌اى هم در خرد و منطق‌ دارد، هماهنگى اين دو، در تمام زمينه‌ها كه يكى‌ نيروى محرك‌ و ديگرى همچون‌ اهرم‌ است كاملًا محسوس مى‌باشد.

اگر غريزه جنسى، انسان را بسوى جنس مخالف مى‌كشاند، منطق هم مى‌گويد براى بقاى نسل آميزش مشروع ضرورى است.

اگر آتش خشم و غضب به هنگامى كه حقوق و منافع انسان به خطر مى‌افتد شعله‌ور مى‌گردد، منطق هم مى‌گويد براى ادامه حيات واكنش شديد در اين لحظات لازم است.

در زمينه عشق به آزادى نيز كاملًا اين هماهنگى وجود دارد، زيرا در حقيقت «تكامل در همه زمينه‌ها» كه هدف نهائى وجود آدمى است در پرتو آزادى تأمين مى‌گردند.

استعدادها در يك جو آزاد شكوفان مى‌گردند.

آمادگيها در پرتو آزادى بارور خواهند شد.

محيط آزاد انديشه‌ها را مى‌پروراند.

خفقان و سلب آزادى با روح انسان همان مى‌كند كه فضاى پر دود و دربسته و پر از گرد و غبار با ريه او، و به اين ترتيب شعرى را كه «عاطفه» به عنوان (عشق به آزادى) سروده است «خرد» آنرا با يك نثر منطقى تكميل مى‌كند!