تفسير و جمع‌بندى‌

همه پيامبران در يك مسيرند

در نخستين آيه سخن از دستورى است كه خداوند به عموم مسلمانان مى‌دهد، كه به مخالفان خود بگويند: ما به خدا ايمان آورده‌ايم، و همچنين به آنچه بر ما نازل شده و آنچه بر پيامبران پيشين مانند ابراهيم و اسماعيل و اسحاق و يعقوب و عيسى و موسى نازل شد «ما هيچ فرقى ميان احدى از آنها نمى‌گذاريم و در برابر فرمان خدا تسليم هستيم».

لَانُفَرِّقُ بَيْنَ احَدٍ مِنْهُمْ وَ نَحْنُ لَهُ مُسْلِمُونَ‌

همين مضمون در دو آيه ديگر از قرآن مجيد آمده (آيه 285 بقره و آيه 152 نساء). و به اين ترتيب، تأكيد مى‌كند كه مؤمنان واقعى كسانى هستند كه ميان پيامبران الهى تفاوتى نمى‌گذارند، و به تعليمات همه آنها ايمان دارند، و اين گواه روشنى است، بر يگانگى اصول كلى تعليمات آنها.

چرا چنين نباشد در حالى كه همه از سوى يك خدا مبعوث شده‌اند، و مأموريت آنها يكسان است، و اصول معارف الهيّه و اصول سعادت بشر، همه‌جا يكى است، اينها چيزى نيست كه با گذشت زمان دگرگون گردد، هرچند جزئيات آن دگرگون مى‌شود.

درست همانند نياز انسان به غذا و لباس و مسكن و بهداشت و نظافت و تعليم و تربيت، اصول اين امور تغييرناپذير است، ولى جزئيات مربوط به انواع غذاها و لباس‌ها و مسكن‌ها و دارو و درمان و چگونگى تعليم و تربيت در تغيير و تحوّل، و به تعبير ديگر در حال تكامل است.

قابل ذكر است كه اين آيه طبق شأن نزول‌هاى موجود، در پاسخ يهود و نصارى است كه هريك ديگرى را نفى مى‌كردند و پيامبر خود را برتر مى‌شمردند، و كتاب خود را بهترين كتاب مى‌دانستند (و نسبت به بقيّه، بى‌اعتنا بودند) مسلمانان مأموريت پيدا كردند كه با صراحت بگويند ما به هيچ‌وجه جدايى ميان پيامبران خدا