كار مىرود،
ولى «وعيد» تنها در موارد وعدههاى شرّ گفته مىشود، و لذا «ابن منظور» در لسان
العرب آن را به تهديد تفسير كرده است، و واژه «ايعاد»، نيز به همين معنى آمده است.
به هر حال،
اين نام اشاره پرمعنايى به تمام مجازاتهاى روز قيامت است، اعم از مشكلات صحنه
محشر و دادگاه عدل الهى، و مجازاتهاى دوزخ، و اعم از كيفرهاى مادى و معنوى، مانند
رسوايى در ميان خلائق، و دور ماندن از فيض قرب پروردگار.
در اينكه
منظور از نفخ صور در اين آيه، نفخه مرگ و پايان دنياست، و يا نفخه حيات و آغاز
آخرت؟ در ميان مفسّران گفتگو است، ولى آيه بعد از اين آيه كه مىگويد:
وَ جائَتْ كُلُّ نَفْسٍ مَعَها سائِقٌ وَ شَهِيْدٌ: «و هر
انسانى وارد محشر مىگردد در حالى كه همراه او سوق دهنده و گواهى دهنده است» دليل
بر آن است كه منظور نفخ دوم است، و روز وعيد نيز همان روز است.
[1]
***
20- الْيَوْمُ الْحَقُ
اين نام نيز
يكبار در قرآن مجيد در سوره نبأ آيه 39 آمده است كه اشاره به روز رستاخيز كرده و
مىفرمايد: ذالِكَ الْيَوْمُ الْحَقُ: «آن روز،
روز حق است» آرى واقعيتى است انكارناپذير، واقعيتى است كه به تمام عالم آفرينش
مفهوم مىبخشد، و اگر آن روز نبود، واقعيت اين جهان مفهوم نداشت.
اصولًا دنيا،
سرابى بيش نيست، و در واقع «مجاز» است نه «حقيقت»، فناست نه بقا، مرگ است نه حيات،
آرى حقيقت و واقعيت و مفهوم اصلى حيات در قيامت تجلّى مىكند
(وَ انَّ الدّارَ الْاخِرَةَ لَهِىَ الْحَيَوانُ): «سراى آخرت
حيات حقيقى است» (عنكبوت 64).
بعضى از
مفسّران در تفسير حقانيت آن روز به سه نكته اشاره كردهاند:
1- آن روز حق
است و غير از آن باطل، چرا كه ايام دنيا باطلش بيش از حق مىباشد.
2- حق به
معناى وجود ثابت است و به همين جهت خدا را حق مىگويند چرا كه فنايى براى او تصور
نمىشود، روز قيامت نيز چنين است، بنابراين حق است.
3- آن روز
روزى است كه شايسته عنوان يوم است چرا كه در آن روز روشن، اسرار مخفى آشكار
[1]. همين معنا را بسيارى از مفسّران مانند
ابوالفتوح رازى، علّامه طباطبايى، فخررازى، آلوسى در روح المعانى و مراغى در تفسير
خود ذيل آيه فوق پذيرفتهاند.