بلكه از پاره‌اى از روايات اسلامى استفاده مى‌شود كه در قيامت نه تنها اهل زمين كه اهل آسمان‌ها نيز با آنها اجتماع مى‌كنند و به همين دليل در تفسير «يوم التلاق» (روز تلاقى) كه يكى از نام‌هاى قيامت است و در سوره غافر، آيه 15 به آن اشاره شده از امام صادق عليه السلام چنين مى‌خوانيم كه فرمود: يَوْمَ يَلْتَقى اهْلُ السَّماءِ وَ اهْلُ الْارْضِ: «روزى كه اهل آسمان‌ها با اهل زمين ملاقات مى‌كنند»! [1]

5- نشر

«نشر» يا «نشور» تعبير ديگرى است كه قرآن مجيد در آيات متعددى براى روز رستاخيز برگزيده است كه در واقع يكى ديگر از ابعاد حيات انسان را بعد از مرگ نشان مى‌دهد چنان‌كه در آيه پنجم مورد بحث مى‌خوانيم: «خداوند همان كسى است كه بادها را فرستاد تا ابرهايى را به حركت درآورد، سپس ما اين ابرها را به سوى سرزمين مرده‌اى مى‌رانيم، پس با آن زمين را بعد از مردن زنده مى‌كنيم، نشر (انسان‌ها در قيامت) همين گونه است، (وَ اللَّهُ الَّذِى ارْسَلَ الرِّياحَ فَسُقْناهُ الى‌ بَلَدٍ مَّيِّتٍ فَاحْيَيْنا بِهِ الْارْضَ بَعْدَ مَوْتِها كَذلكَ النُّشُوْرُ).

«نشر» و «نشور» به گفته راغب در مفردات در اصل به معناى گستردن و پهن كردن است، چنان‌كه درباره پارچه، صفحه كاغذ، ابر، نعمت‌ها، و احاديث اين تعبير به كار مى‌رود.

و به گفته «مقاييس اللغة» در اصل به معناى گشودن همراه با تشعب است.

و به همين جهت به بوى خوش كه در فضا پراكنده مى‌شود «نشر» گفته مى‌شود.

به كار رفتن اين تعبير در مورد معاد يا به خاطر انتشار انسان‌ها در نقاط مختلف محشر است، چنان‌كه در آيات بالا به آن اشاره شد، و يا به خاطر انتشار نامه‌هاى اعمال است، چنان‌كه در سوره تكوير آيه 10 مى‌خوانيم‌ وَ اذَا الصُّحُفُ نُشِرَتْ: «زمانى كه صحيفه‌هاى اعمال منتشر شود».

جالب اين‌كه در بعضى از روايات آمده است كه در قيامت خداوند باران مخصوصى از زير عرش فرو مى‌فرستد كه وقتى به زمين فرو مى‌رود اجساد مردگان جان مى‌گيرند! و همچون گياهان مى‌رويند! سپس ارواح در آنها دميده مى‌شود، بعد زمين مى‌شكافد و آنها از درون خاك بيرون مى‌آيند (گويى زمين رَحِم براى آنهاست). [2]

در حديث ديگرى مى‌خوانيم كه شخصى از رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم پرسيد: چگونه خداوند مردگان را

[1]. «بحارالانوار»، جلد 7، صفحه 59، حديث 5.

[2]. تفسير روح البيان، جلد 7، صفه 323 (با تلخيص).