اشاره به زمين (ارض) كه در آيات پيشين آمده مى‌فرمايد: «ما شما را از آن آفريديم و در آن باز مى‌گردانيم و بار ديگر نيز شما را از آن خارج مى‌سازيم» (مِنْها خَلَقْناكُمْ وَ فيها نُعيدُكُم وَ مِنْها نُخْرِجُكُمْ تارَةً أُخْرَى‌).

آغاز وجود همه ما از خاك بود، يا به دليل اينكه همه از آدم هستيم و آدم از خاك است، يا به خاطر اينكه تمام موادّ غذايى كه گوشت و پوست و استخوان ما از آن تشكيل شده از خاك گرفته مى‌شود (از گياهان يا حيواناتى كه از گياهان تغذيه مى‌كنند).

و بازگشت همه ما نيز مسلّماً به خاك خواهد بود، و رستاخيز ما نيز از خاك صورت مى‌گيرد، و اين دليل روشنى است بر مسأله معاد جسمانى.

اين تعبير ضمن اين‌كه پاسخى است به گفته كسانى كه معاد را غير ممكن مى‌شمردند كه چگونه اجساد خاك شده زنده مى‌شود، غافل از اين‌كه همه ما در آغاز نيز از خاك بوديم، هشدارى است به همه طاغيان و گردنكشان و متكبّران و افرادى همچون فرعون و اطرافيان او كه بدانند همه در آغاز خاك بودند، و بازهم به خاك باز مى‌گردند؛ و دگر بار از خاك برمى‌خيزند و در دادگاه عدل الهى حاضر مى‌شوند، اندكى انديشه در اين خطر سير وجودى انسان كافى است كه غرور او را درهم بشكند و روح تواضع و تسليم در مقابل حق را در او زنده كند.

دوّمين آيه از زبان نوح عليه السلام پيامبر بزرگ خداست كه انسان‌ها را تشبيه به گياهانى كرده كه از زمين مى‌رويند، مى‌فرمايد: «خداوند شما را همچون گياهى از زمين رويانيد» (وَ اللَّه انْبَتَكُمْ مِنَ الْارْضِ نَباتاً).

«سپس همه شما را به زمين باز مى‌گرداند» (ثُمَّ يُعيدُكُمْ فيها).

«و بار ديگر شما را از همان زمين خارج مى‌سازد» (وَ يُخْرِجُكُمْ اخْراجاً) [1]

تعبير به‌ «انبات» (رويانيدن) در مورد انسان‌ها تعبير بسيار ظريفى است كه نشان مى‌دهد، قوانين حاكم بر حيات گياهى و حيات انسانى شباهت زيادى با هم دارند، به علاوه كار خداوند در مورد انسان‌ها تنها كار يك معلّم و استاد نيست، بلكه شباهت زيادى به كار باغبان دارد كه بذرها را در محيط مساعد

[1]. در اين آيات قاعدتاً بايد «انْباتاً» گفته شود كه مصدر فعل‌ «انْبَتَكُمْ» مى‌باشد، ولى به عقيده جمعى از مفسّران، آيه تقديرى دارد و آن چنين است: «ابْنَتَكُمْ مِنَ الْارْضِ فَنَبَتُّمْ نَباتاً- يا- انْبَتَكُمْ مِنْ الْارْضِ اْنِباتَ النَّباتِ‌ (تفسير فخررازى و ابوالفتوح و الميزان).