پاخاستند و هر فكر نو و پيشرفت علمى را به عنوان ضديّت با مذهب در هم كوبيدند، محكمه هايى كه بعداً به نام انگيزيسيون ناميده شد برپا كردند، و گروه‌هاى بى شمارى را به اين محكمه‌ها كشاندند و محكوم كردند؛ بعضى را سر بريدند، و بعضى را زنده زنده در آتش سوزاندنديا محكوم‌به زندان نمودند، كه در ميان آنها جمعى از دانشمندان معروف علوم طبيعى بودند؛ تمام پادشاهان از آنها حساب مى‌بردند، و حكمشان براى آن‌ها مطاع بود!

اضافه بر اين ثروت هاى سرشارى اندوختند، و زندگى تجمّلاتى عجيبى براى خود فراهم ساختند.

مجموعه اين امور، مردم را بر ضدّ آنها شورانيد و مخصوصاً علماى علوم طبيعى در برابر آنها به سختى موضع گرفتند؛ و شعار جدايى دين از سياست از يك سو، و تضادّ علم و دين از سوى ديگر همه جا سر داده شد. سپس با پيروزى اين جناح، كليسا و حاكمانش از صحنه اجتماع و حكومت عقب رانده شدند؛ و تنها كشورى كه از آن امپراطورى عظيم در دست ارباب كليسا باقى مانده همان كشور بسيار كوچك واتيكان است؛ كه كمتر از يك كيلومتر مربّع مى‌باشد! يعنى به اندازه يك روستاى بسيار كوچك. [1] اين ها همه تحوّلاتى بود كه در اروپا و در آن شرايط خاصّ به وجود آمد.

سپس گروهى كه از كشورهاى اسلامى براى تحصيل يا كارهاى تجارى يا سياحت به فرنگ رفته بودند؛ به هنگام بازگشت اين طرز فكر را به عنوان ارمغان غرب به شرق اسلامى آوردند؛ كه‌ «دين» از سياست بايد جدا باشد. بى آنكه تفاوت هاى عظيمى را كه ميان اسلام و مسيحيّت تحريف يافته، وجود داشت درك كنند؛ و به تفاوت فرهنگ اسلامى حاكم بر اين كشورها با فرهنگ كليسا بينديشند.

متأسفانه بعضى از كشورهاى اسلامى تسليم اين توطئه تبليغاتى شدند و آن را به عنوان يك اصل اساسى پذيرفتند بايد توجّه داشت كه دولتهاى غربى كه از قدرت حكومت اسلام‌

[1]. در لغتنامه دهخدا و فرهنگ معين مساحت واتيكان 44 هكتار (كمتر از نيم كيلومتر) ذكر شده؛ و جمعيّت آن در بعضى از منابع 525 نفر! ودر بعضى هفتصد نفرو در بعضى يك هزار نفر ذكر شده است! در واقع اين كشور مجموعه‌اى از كليساها و عمارات ادارى وابسته به آن مى‌باشد. واتيكان داراى ايستگاه راه آهن، تأسيسات پستى و فرستنده راديويى و قانون مخصوص به خود و حكومت مستقل مى‌باشد و حدود پنجاه كشور در دربار پاپ نمايندگى دارند. قابل توجّه اينكه اين كشور در دل شهر رم پايتخت ايتاليا واقع شده است (لغتنامه دهخدا، فرهنگ معين و المنجد فى الاعلام) ..