همان گونه كه در بحث تعزيرات آمد، «زندان» يكى از انواع تعزيرات و امور بازدارنده از تخلّفات است، به
علاوه گاه براى جلوگيرى متّهمان از فرار و يا تحت فشار قرار دادن بدهكاران براى
اداى ديون، چارهاى جز بازداشت و زندانى كردن آنها نيست؛ و به همين دليل احكام
زندان هادر فقه اسلامى جايگاه خاصّى دارد كه براى تكميل بحث هاى مربوط به حكومت
اسلامى اشاراتى به آن لازم است؛ هر چند اداى حق اين بحث تأليف كتاب يا كتاب هايى
را مىطلبد و بعضى از محقّقان نيز تاكنون در اين زمينه كتاب هايى را تأليف
كردهاند. [1]
1. تاريخچه زندان
هيچ كس نمىتواند تاريخ دقيقى براى تأسيس نخستين زندان در تاريخ بشريّت ذكر
كند، زيرا اين مسئله تقريباً به قديمى ترين ايامى كه زندگى اجتماعى بشر شروع شد
باز مىگردد، و از آن روز كه حكومتى به وجود آمد ظاهراً زندانى وجود داشت؛ بلكه
غير از حكّام، افراد ديگرى مانند: مالكان جبّار و اربابهاى ستمگر براى تنبيه
رعاياى خود زندانهايى داشتند؛ حتّى گاهى آنها را در جايگاه حيوانات زندانى
مىكردند!
در مورد پيدايش زندان در اسلام تقريباً مورّخان اتّفاق نظر دارند كه در عصر
پيامبر صلى الله عليه و آله
[1]. از جمله كتابهايى كه در اين
زمينه تأليف شده كتاب «احْكامُ السّجون» دكتر شيخ احمد وائلى است كه در فارسى تحت عنوان
احكام زندان توسّط آقاى بكايى تبريزى ترجمه شده است، يكى از منابع بحثهاى فوق
مىباشد ..