«ميزان جرم» و «مقدار تحمّل مجرم» درباره او اجرا مى‌شود.

بنابراين فرق «حدّ» و «تعزير» در يك جلمه است و آن اينكه حدّ مجازات معين و ثابتى است، ولى تعزير غالباً نامعيّن است، و اينكه مى‌گوييم «غالباً» به خاطر آن است كه در موارد معدودى تعزيرات معيّنى در روايات اسلامى وارد شده كه شرح آن در كتاب حدود گفته شده است، هر چند در اينكه آيا تعيين مقدار در اين موارد قطعى است يا از قبيل ذكر مثال و مصداق است نيز گفتگو است.

البته در ميان حد و تعزير اختلافات ديگرى نيز هست، تا آنجا كه مرحوم شهيد در كتاب قواعد ده وجه‌ براى اختلاف آن دو شمرده است كه اينجا جاى شرح آن نيست. [1]

3- تعداد حدود اسلامى‌

در اسلام عمدتاً ده حدّ درباره‌ گناه كبيره‌ آمده است كه تعداد چهار مورد از آن در قرآن مجيد با صراحت ذكر شده و بقيّه ازسنّت استفاده مى‌شود.

1- حدّ زنا

در آيه 2 سوره‌ «نور» مى‌خوانيم: الزّانِيَةُ وَالزّانى فَاجْلِدُوا كُلِّ واحِدٍ مِنْهُما مِأةَ جَلْدَةً وَلا تَأخُذُكُمْ بِهِما رَأفَةَ فى دِيْنَ اللَّهِ انْ كُنْتُمْ تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْيَومِ الآخِرِ وَلْيَشْهَدْ عَذابِهُما طائِفَة مِنْ الْمُؤمِنينَ‌:

«هر يك از زنان و مرد زناكار را صد تازيانه بزنيد، و نبايد رأفت (و محبّت كاذب) نسبت به آن دو شما را از اجراى حكم الهى مانع شود اگر به خدا و روز جزا ايمان داريد! و بايد گروهى از مؤمنان مجازات آن دو را مشاهده كنند»!

در اين آيه اشراه به حدّ زن و مرد زناكار شده، هر چند «استثنائات» و «جزئيات» آن مانند احكام زناى محصنه، و زناى با محارم و امور ديگر از اين قبيل در آن نيامده بلكه در سنّت و

[1]. قواعد شهيد، جلد 2، صفحه 142 ..