8- با آن همه تشويق اين همه بى‌سوادى چرا؟

سؤال‌

با اين كه پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله مردم را به علم و دانش دعوت كرده و با زبان و بيان و تقرير، از مقام علم و دانش و مبارزه با بى‌سوادى و ... مسلمانان را به فراگرفتن دانش دعوت كرده است- مع‌الوصف- چرا امروز بسيارى از مسلمانان بى‌سواد هستند؟

پاسخ‌

تا آن روز كه مسلمانان از تعاليم عاليه اسلام انحراف پيدا نكرده بودند، علم و دانش برق‌آسا در ميان آنان در حال پيشرفت بود، گواه ما همان كتابخانه‌ها و دانشگاه‌هاى عظيم اسلامى است كه امروز در صفحات تاريخ منعكس است؛ در آن زمانى كه وسايل چاپ و كاغذسازى به طرز امروز اختراع نشده بود، تنها كتابخانه مراغه چهارصد هزار جلد كتاب و كتابخانه بيت الحكمه در بغداد چهار ميليون كتاب داشت! و كتابخانه‌هاى ساير كشورهاى اسلامى از كتابهاى علمى و طبيعى مملو بود.

حتّى تا اين اواخر يعنى پيش از آن كه قدرت استعمار در ميان آنها گسترش يابد، باسواد در ميان مسلمانان زياد بود؛ مثلًا از باب نمونه اكثريّت قريب به اتّفاق‌