روشنتر بگوييم: اجتهاد ملازم است با عدم اطّلاع قطعى از احكام واقعى و افرادى كه از احكام الهى به طريق وحى و يا وراثت از پيامبر اطّلاع قطعى دارند، هرگز احتياجى به اجتهاد نخواهند داشت.

ولى دانشمندان اهل تسنّن، خلفا را در بسيارى از احكام مجتهد مى‌دانند و در كتاب‌هاى «عقايد و مذاهب» اقوال آنها بطور مبسوط گفته شده است و شايد علّت اين كه آنان اين نظر را انتخاب كرده‌اند اين است كه آنها اشتباهاتى از خلفا نقل كرده‌اند و يگانه توجيهى كه به نظرشان رسيده اين است كه آنان را مانند فقها مجتهد بدانند كه گاهى در بيان احكام اشتباه مى‌كنند، علّت اشتباه خلفا در بيان احكام به نظر آنها همين اجتهادشان بوده و براى محكم كردن اين نظريّه، بعضى دايره بحث را گسترش داده و علم پيامبر را نيز مورد بحث قرار داده‌اند و گفته‌اند كه پيامبر نيز در آن مواردى كه نصّ الهى در كار نبوده اجتهاد مى‌كرده است!

اين اجمال مطلب است و توضيح و تفصيل جريان را در بحث‌هاى «عقايد و مذاهب» بخوانيد.