تربيت نفس‌

11

عَن ابنِ عَبّاسٍ قالَ قالَ رَسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله: يَرى‌ جَزاءَ ما قَدَّمَ وَ قِلَّةَ غِنا ما خُلَّفَ وَلَعَلَّهُ مِن حَقّ مَنَعَهُ وَمِن باطِلٍ جَمَعَهُ.

ابن عبّاس روايت كرده كه حضرت رسول اكرم صلى الله عليه و آله فرمود: پاداش آنچه پيش فرستاده شده، ديده مى‌شود و معلوم مى‌شود سرمايه‌هايى كه انسان بعد از مرگش باقى مى‌گذارد فايده كمترى خواهد داشت و بسا حقوق آن را ادا نكرده و يا از راه باطل آن را گرد آورده است.

بحارالانوار، ج 77، ص 179

نور هدايت‌

اگر حديث را با فعل مجهول بخوانيم معنايش چنين مى‌شود: آنچه مقدّم داشته شده، ديده مى‌شود و آنچه مؤخّر داشته شده كمتر فايده‌اى خواهد داشت و بسا آنها كه موخّر داشته شده، حقّى بوده كه منع شده و يا باطلى بوده كه جمع شده است.

اين حديث به امكانات مادّى اشاره دارد كه در اختيار انسان است. اگر اين امكانات را از قبل بفرستد- بر طبق حديث- تمام اينها را مى‌بيند كه البتّه چنين مطلبى مضمون آيات متعدّد است. در قرآن مى‌خوانيم: « «إِنَّا أَنْذَرْنَاكُمْ عَذَابًا قَرِيبًا يَوْمَ يَنْظُرُ الْمَرْءُ مَا قَدَّمَتْ يَدَاهُ وَ يَقُولُ الْكَافِرُ يَا لَيْتَنِى كُنْتُ تُرَابًا»؛ و ما شما را از عذاب نزديكى بيم داديم. در روزى كه انسان آنچه را از پيش با دستان خود فرستاده‌