1. تكبّر در مقابل خداوند. يعنى عدم تسليم كه منتهى به نافرمانى پروردگار مى‌شود و اين همان عدم ايمان است. قرآن مى‌فرمايد: «إِنَّ الَّذِينَ يَسْتَكْبِرُونَ عَنْ عِبَادَتِى سَيَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ دَاخِرِينَ». [1]

2. تكبّر در مقابل بندگان خدا.

3. تكبّر در مقابل دستور پيامبر صلى الله عليه و آله.

4. تكبّر در مقابل حق. مثلًا من دانسته‌ام كه فلان چيز حق است، امّا تكبّر اجازه نمى‌دهد كه زير بار حق بروم.

شاخه‌هاى تكبّر

تكبّر شاخه‌هاى متعدّدى دارد، از جمله: خودبينى، خودپسندى، خودخواهى، خودبرتربينى، خودمحورى.

در آغاز انسان فقط خودش را مى‌بيند بعد از خودش خوشش مى‌آيد و سپس خودش را مى‌خواهد و رفته‌رفته خودش را با ديگران مقايسه مى‌كند و مى‌گويد:

من از همه برتر و بالاترم! بعد مى‌گويد: حال كه از همه برتر و بالاترم بايد من محور باشم و همه دور من بچرخند. و اين را خودمحورى مى‌گويند. چنين صفتى سبب مى‌شود كه براى خودش در جامعه برترين و بالاترين مقام را قائل شود و ديگران را بنده و عبيد خودش بخواهد. البتّه تكبّر ممكن است شاخه‌هاى ديگرى هم داشته باشد.

آثار تكبّر

براى تكبّر آثار زيادى شمرده‌اند، از جمله:

پرده‌اى بين انسان و عيب‌هايش مى‌افكنَد كه باعث مى‌شود عيب‌هاى خود را نبيند، بلكه آنها را حُسن و خوبى مى‌بيند، نقاط ضعف را نقاط قوّت مى‌بيند

[1]. سوره غافر، آيه 60.