يعنى ميان اين دو تفاوت روشنى است و نبايد آنها را با هم مقايسه كرد.

«وَأَحَلَّ اللَّهُ البَيْعَ وَحَرَّمَ الرّبَا».

البتّه قرآن شرح بيشترى در مورد اين تفاوت نداده است، گويا به‌خاطر وضوح آن بوده، زيرا اوّلًا در خريد و فروش‌هاى معمولى هر دو طرف به‌طور يكسان در معرض سود و زيان هستند، گاهى هر دو سود مى‌كنند، گاهى هر دو زيان، گاهى يكى سود و ديگرى زيان مى‌كند، در حالى كه در (معاملات ربوى) رباخوار هيچ‌گاه زيان نمى‌بيند و تمام زيان‌هاى احتمالى بر دوش طرف مقابل سنگينى خواهد كرد و به همين دليل است كه مؤسّسات ربوى روزبه‌روز وسيع‌تر و سرمايه‌دارتر مى‌شوند و در برابر تحليل رفتن طبقات ضعيف، دائم بر حجم ثروتشان افزوده مى‌شود.

ثانياً در تجارت و خريد و فروش معمولى طرفين در مسير (توليد و مصرف) گام برمى‌دارند، در صورتى كه رباخوار هيچ عمل مثبتى در اين زمينه ندارد.

ثالثاً با شيوع رباخوارى سرمايه‌ها در مسير ناسالم مى‌افتد و پايه‌هاى اقتصاد كه اساس اجتماع است متزلزل مى‌شود، در حالى كه تجارت صحيح موجب گردش سالم ثروت است.

و رابعاً رباخوارى منشأ دشمنى‌ها و جنگ‌هاى طبقاتى است، در حالى كه تجارت صحيح چنين نيست و هرگز جامعه را به زندگى طبقاتى و جنگ‌هاى ناشى از آن سوق نمى‌دهد. [1]

ب) زيان‌هاى رباخوارى:

رباخوارى تعادل اقتصادى را در جامعه به هم مى‌زند و ثروت‌ها را در يك قطب اجتماع جمع مى‌كند، زيرا جمعى بر اثر آن فقط سود مى‌برند و زيان‌هاى اقتصادى متوجّه جمعى ديگر مى‌شود. اگر مى‌شنويم كه فاصله ميان كشورهاى ثروتمند و فقير جهان روزبه‌روز بيشتر مى‌شود، يك عامل آن همين است و به دنبال آن جنگ‌هاى خونين شكل مى‌گيرد.

[1]. رجوع شود به: تفسير نمونه، ذيل آيه 275 سوره بقره.