نام کتاب : انوار هدايت، مجموعه مباحث اخلاقى نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 1 صفحه : 402
اين مناسك بزرگ در حقيقت داراى چهار بعد است كه هر يك از ديگرى ريشهدارتر و
پرسودتر است. اين چهار بُعد عبارتند از:
1. بُعد اخلاقى حج:
مهمترين فلسفه حج همان دگرگونى اخلاقى است كه در انسانها به وجود مىآورد.
مراسم «احرام» انسان را بهكلّى از تعيّنات مادّى و امتيازات ظاهرى و لباسهاى
رنگارنگ و زر و زيور بيرون مىبَرد و با تحريم لذايذ و پرداختن به خودسازى كه از
وظايف مُحرم است، او را از جهان مادّه جدا كرده و در عالمى از نور و روحانيّت و
صفا فرو مىبَرد و آنان كه در حال عادى بار سنگين امتيازات موهوم و درجهها و
مدالها را بر دوش خود احساس مىكنند يكمرتبه سبكبار و راحت و آسوده مىكند.
سپس مراسم حج يكى پس از ديگرى انجام مىگيرد، مراسمى كه علاقههاى معنوى انسان
را لحظهبهلحظه با خدايش محكمتر و رابطه او را نزديكتر و قوىتر مىسازد، او را
از گذشته تاريك و گناهآلودش بريده و به آيندهاى روشن و پر از صفا و نور پيوند
مىدهد.
توجّه به اين حقيقت كه مراسم حج در هر قدم يادآور خاطرات ابراهيم بتشكن و اسماعيل
ذبيحاللّه و مادرش هاجر است و مجاهدتها و گذشتها و ايثارگرى آنها را در برابر
چشمان انسان مجسّم مىكند و نيز توجّه به اينكه سرزمين مكّه بهطور عام و
مسجدالحرام و خانه كعبه و محلّ طواف بهطور خاص يادآور خاطرات پيامبر اعظم و
پيشوايان بزرگ و مجاهدتهاى مسلمانان صدر اوّل اسلام است، اين انقلاب اخلاقى
عميقتر مىشود بهگونهاى كه در هر گوشهاى از مسجدالحرام و سرزمين مكّه، انسان
چهره پيامبر صلى الله عليه و آله و على و ساير پيشوايان بزرگ را مىبيند و صداى
آواى حماسههاى آنها را مىشنود.
آرى اينها همه دستبهدست هم مىدهند و زمينه يك انقلاب اخلاقى را در دلهاى
آماده فراهم مىسازند و به گونهاى وصفناشدنى ورق زندگانى انسان را برمىگردانند
و صفحه نوينى در حيات او آغاز مىكنند. بىجهت نيست كه در
نام کتاب : انوار هدايت، مجموعه مباحث اخلاقى نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 1 صفحه : 402