نام کتاب : انوار هدايت، مجموعه مباحث اخلاقى نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 1 صفحه : 299
ب) رابطه انسان و دوستان
«وَخُلُقٌ يُداري بِهِالنّاسُ
؛ و اخلاقى داشته باشد كه با مردم مدارا كند». مردم داراى سليقههاى
مختلفىاند و معمولًا مشمول اين كلام كه
«صاحِبُالحاجَةِ لايَرى إلّاحاجَتَهُ»
يعنى زمانى كه مشكل و حاجتى داشته باشد غير از مشكل خودش هيچ چيز ديگرى را
نمىبيند و انتظار هم دارد همه كس و همه چيز مطلقاً در اختيار او باشند.
كسىكه مىخواهد جزءِ رهبران جامعه باشد رسالتالهىاىدارد كه ادا نمىشود،
مگر آنكه داراى اخلاق نيكويى باشد. به عبارت ديگر بايد با مردم مدارا كند، در
مقابل دوستان و توقّعات و مزاحمتهاى آنها تحمّل و صبر داشته باشد، چون چارهاى جز
اين نيست. هركس در اجتماع موقعيّت بالاترى داشته باشد اينگونه مسائل براى او
بيشتر است. مانند كسى كه دست يكى از علما و بزرگان را مىكشيد تا بر آن بوسه زند.
وقتى به او گفتند دست آقا را نكش، گفت: مىخواهم ببوسم. گفتند: دست آقا مىشكنَد،
گفت بشكند به جهنّم! مىخواست آقا نشود.
بايد مدارا كردن با بندگان خدا را از معصومين عليهم السلام آموخت كه در مقابل
بدىها نيكى و طرف مقابل را با حُسن خلق منفعل و شرمنده مىكردند.
بايد براى برخورد با مردم از پيامبر گرامى اسلام صلى الله عليه و آله آموخت.
نمونهاى از اخلاق پيامبر صلى الله عليه و آله
پيروزى پيامبر صلى الله عليه و آله هرچند با تأييد و امداد الهى بود، عوامل
زيادى از نظر ظاهرى داشت كه يكى از مهمترين آنها جاذبه اخلاقى حضرت بود. آنچنان
صفات عالى انسانى و مكارم اخلاق در او جمع بود كه دشمنان سرسخت را تحت تأثير قرار
مىداد و به تسليم وامىداشت و دوستان را سخت مجذوب مىساخت. حتّى اگر اين را
معجزه اخلاقى پيامبر صلى الله عليه و آله بناميم اغراق نگفتهايم، چنانكه نمونهاى
از اين معجزه اخلاقى در فتح مكّه نمايان شد.
ساليان دراز مشركان خونخوار و جنايتپيشه هرچه در توان داشتند بر ضدّ اسلام و
شخص پيامبر صلى الله عليه و آله بهكار گرفتند، امّا هنگامى كه در چنگال مسلمين
گرفتار
نام کتاب : انوار هدايت، مجموعه مباحث اخلاقى نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 1 صفحه : 299