به تمدّن كنونى غربى بزنند.

چه اين كه زندگى فعلى اروپايى آن قدر پرزرق و برق و فريبنده است كه به اصطلاح‌ «دل و دين» را از كف ظاهر بينان ربوده، و آنها را چنان مسحور ساخته كه هر گونه حس قضاوت و انتقاد را از آنها سلب كرده است تا آنجا كه انكار «تمدّن» يا «خوشبختى» غربيها را در رديف انكار روشنى «آفتاب» مى‌شمارند!

اين افراد مخصوصاً اگر چند روزى هم به اروپا و آمريكا مسافرت كرده باشند و نمونه‌هايى از صنايع سنگين، شهر سازى مدرن، هتلهاى پرزرق و برق، تفريحگاههاى غربيها را ديده باشند همين كه اسم «زندگى غربى» برده مى‌شود يك آه آميخته با تأسف و حسرت را از دل مى‌كشند و مى‌گويند: «اگر آنها زندگى دارند پس ما چه داريم؟ اصولًا يكى از بدبختيهاى ما اين است كه در شرق متولّد شده‌ايم! چه مى‌شداگر خدا بر ما منت مى‌گذارد و ما را در غرب متولّد مى‌ساخت آن وقت همه چيز داشتيم امّا افسوس! ...»

فراموش نمى‌كنم آن روزها كه مدرسه مى‌رفتم يكى از دبيران غرب زده علوم طبيعى ما كه «ناخنهاى بلند او» در آن‌