سرتوماس آرنولد در همان كتاب مى‌گويد:

«ميل به زيارت اماكن مقدّسه (در فلسطين)، و تشنگى مفرط به اخذ علوم اسلامى، و اشتياق به بازرگانى و غيره، اروپاييان را به سرزمينهاى اسلامى كشانيد و چون به ميهن خود بازگشتند علوم و هنرهايى را فرا گرفته و اشيايى با خود مى‌آوردند»!

بحث در پيرامون استفاده‌هاى شايانى كه غربيها از ملل شرق و مسلمانان در رشته‌هاى مختلف علوم و صنايع كردند بحث بسيار دامنه دار، و غرورآميز، و هم اسف‌انگيز است.

به عقيده ما يكى از وظايف حتمى مسلمانان امروز، مخصوصاً قشر تحصيل كرده اين است كه مطالعات خود را در اين زمينه گسترش دهند، و سپس به بررسى علل عقب گرد كنونى بپردازند.

در اين جا جمله ديگرى‌ از پروفسور گيب‌ استاد زبان عربى در دانشگاه لندن نقل كرده و اين بحث را پايان مى‌دهيم.

او در مقاله‌اى مى‌نويسد كه تحت عنوان‌ «نفوذ ادبيّات‌