حاصل‌خيز و نقاط مجاور آن زندگى داشتند از نظر هوش‌ برديگران برترى داشتند، و همين افكار پيشرفته آنها بود كه چنان تمدّنى را ابداع كرد.

آرى در آن روزها كه در شرق، در آغوش رودخانه‌هاى دجله و فرات و نيل و سند و هوانگ‌هو تمدّنهاى خيره كننده‌اى در حال تكوين بود از دره‌هاى رودخانه‌هاى‌ «مى‌سى‌سى‌پى» در آمريكا و رودخانه «ولگا» و «دانوب» و «رن» در اروپا هرگز اين نداى تمدّن شنيده نشد و در اطراف آنها مردم همچنان در حال‌ توحّش‌ مى‌زيستند.

آنچه «غربيها» به ما مديون هستند

گامهاى برجسته‌اى كه ملل شرق از هزاران سال پيش به سوى تمدّن و علوم برداشتند و آثارى از آن كه در دل خاك، در پيشانى سنگ نوشته‌ها، و در صفحات تاريخ باقيمانده بسيار است، و اگر تعجب نكنيد همينها بود كه غربيها پايه‌هاى تمدّن صنعتى خود را به روى آن گذارند.

بد نيست اين سخن را از زبان‌ خود غربيها بشنويم‌ و ليست بدهكاريهاى‌ «مغرب زمين فراموشكار» را به طور