را دارند؛ گرچه جمع اين خوفها منافاتى با هم ندارد.

آن كس كه از خدا ترسيد، بهشت جايگاه او است‌ (وَأَمَّا مَنْ خَافَ مَقَامَ رَبِّهِ وَنَهَى النَّفْسَ عَنْ الْهَوَى فَإِنَّ الْجَنَّةَ هِىَ الْمَأْوَى): [1] و اما كسى كه از مقام‌ [2] پروردگارش ترسيد و نفس را از اتّباع و پيروى هوى بازداشت، همانا بهشت جايگاه او است.

برادرم اشك خون بريز كه هر قطره آن درّى درخشان است، در روايت بسيار جالبى از پيامبر اكرم (صلى الله عليه وآله) چنين رسيده است:

«ما مِنْ قَطرة احَبّ الى اللّه تعالى مِنْ قطرةِ دمع من خَشْيَةِ اللّه او قطرة دم اريقَتْ فى سبيل اللّه»

«هيچ قطره‌اى محبوب‌تر در نزد خدا از قطره اشك از خوف خدا يا قطره خون ريخته شده در راه خدا نيست». [3]

چه زيبا و چه بلند است كلام آن زيباى بلندمرتبه كه دو گوهر گرانبها را مثل آورده كه يكى مثل دُرّ سفيد و ديگرى چون ياقوت است.

ثمرات خوف‌

براى خوف ثمراتى در آيات و روايات ذكر شده كه به تعدادى از آنها اشاره مى‌كنيم:

1- انسان خائف عذابهائى را كه خداوند بر ستمگران و اقوام پيشين نازل كرده، نشانه و آيتى مى‌داند، براى حساب آخرت و اينكه سر و كارش با كيست، ولى انسان كه از درك عظمت الهى عاجز است، با ديدن عاقبت فرعونيان و نمروديان هنوز به‌

[1]. سوره نازعات، آيه 40 و 41.

[2]. «مقام ربّ» را تفسيرهاى متعددى كرده‌اند كه به تعدادى از آنها اشاره مى‌كنم: 1- مراد مواقف قيامت است كه انسان براى حساب نزد خداوند مى‌ايستد پس مقام ربّه يعنى مقامه عند ربّه (ايستادن در پيشگاه خدا). 2- مقام علم و مراقبت خدا. 3- عدالت خداوند (تفسير نمونه، جلد 26، ذيل همين آيه، صفحه 108). تفسير چهارمى هم شده كه مقام جلالت پروردگار باشد (تفسير نمونه، جلد 27، صفحه 161) طبق نظر بعضى ممكن است همه اينها مراد آيه باشد.

[3]. شرح ابى الحديد، جلد 10، صفحه 147 ..