حقوق خود را اداء مى‌كند ولى از اين ترس دارد كه از او قبول نشود». [1]

در روايت آمده كه هفت دسته‌اند كه خداوند سايه لطف خود را بر سر آنها مى‌افكند، در روزى كه به جز سايه رحمت الهى، سايه‌اى نيست؛ يك دسته از آنها كسانى هستند كه در خلوت ذكر خدا گفته و اشك خوف مى‌ريزند. [2]

منشأ خوف‌

خوف از خدا ممكن است منشأ فراوانى داشته باشد، ولى سرچشمه‌هاى عمده آن سه چيز است:

1- معرفت اللّه، انسان وقتى كنار كوه بلندى و يا درياى وسيع و خروشانى قرار مى‌گيرد، خوفى در دل او ايجاد مى‌شود وحشتى به او دست مى‌دهد، نه به خاطر اينكه ضررى متوجه او مى‌شود، بلكه اين درك عظمت است، موجود كوچك وقتى عظمت موجود بزرگى را درك كند خائف مى‌شود، مثلا وقتى ساختمان عظيمى را مى‌بينيم و آسمانخراشى را ملاحظه مى‌كنيم، خائف مى‌شويم. اين براى چيست؟ چرا وقتى در برابر بزرگى قرار مى‌گيريم با اينكه فرد خوبى است ولى خود را باخته و خوفى در خود احساس مى‌كنيم، چرا ابهّت او ما را مى‌گيرد؟ اين چيزى به جز درك عظمت نيست.

حال اگر انسان درك بلنداى عظمت الهى و درياى خروشان ازلى و ابدى سرمدى او را كرد، و در علم و قدرت و شوكت و جلالت و عزت او غرق شد، چيزى جز او نمى‌بيند، و در نتيجه خائف مى‌شود، چنان مى‌شود كه وقتى نام خدا مى‌شنود و يا

ذكرى از او مى‌شود قلبش به هراس مى‌افتد إِذَا ذُكِرَ اللهُ و

[1]. شرح نهج‌البلاغه ابن ابى الحديد، جلد 10، صفحه 146.

[2]. شرح نهج البلاغه ابن ابى الحديد، جلد 10، صفحه 147 ..