نام کتاب : اخلاق اسلامى در نهج البلاغه( خطبه متقين) نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 2 صفحه : 551
نظر مذهب و دين با انسان نزديك هستند مراد است.
و «الجار الجنُنُبْ» يعنى همسايگان دور خواه مكانى و خواه آنها كه از نظر كيش و آئين و مذهب از
انسان دور هستند. [1]
و بطور كلى همه همسايگان را در برمىگيرد، خواه نزديك و خواه دور، خواه مسلمان
و خواه غير مسلمان، در تفسير نمونه ذيل آيه مىگويد: طبق پارهاى از روايات تا چهل
خانه از چهار طرف همسايه محسوب مىشوند [2] كه در شهرهاى كوچك تقريباً تمام شهر را در برمىگيرد (چون
اگر خانه هر انسانى را مركز دايرهاى فرض كنيم كه شعاع آن از هر طرف چهل خانه
باشد، با يك محاسبه ساده درباره مساحت چنين دايرهاى روشن مىشود كه، مجموع
خانههاى اطراف آن را تقريباً پنج هزار خانه تشكيل مىدهد، كه مسلماً شهرهاى كوچك
بيش از اين خانه ندارند). [3]
حق جوار و همسايگى آنقدر در اسلام مورد تأكيد قرار گرفته كه نبى اكرم (صلى
الله عليه و آله) مىفرمايند:
«ما زال جبرئيل يوصينى بالجار حتّى
ظَنَنْتُ انّه سَيُوَرّثه»:
«جبرئيل دائماً مرا سفارش به همسايه
مىكرد به طورى كه گمان كردم او ارث مىبرد. [4]
اميرالمؤمنين (عليه السلام) نيز در وقت شهادت فرمودند:
«اللّه اللّه فى جيرانكم فانه وصية
نبيكم مازال يوصى بهم حتّى ظَنَنّا انه سَيُوَرّثهم»:
«خدا را در مورد همسايگان در نظر
بگيريد و نيكو همسايگى كنيد، زيرا سفارش پيامبر (صلى الله عليه و آله) شما اين بود
و مرتب سفارش براى آنها مىكرد به طورى كه گمان كرديم ارث مىبرد». [5]
و اين كلمات نشان دهنده نزديكى حق همسايه به حق نزديكان است، زيرا
[1]. رجوع شود به تفسير نمونه، ذيل
همين آيه، جلد 4، صفحه 381- 380.
[2]. بحار الانوار، جلد 74، صفحه 151
(حَريمُ المسجد اربعون ذِراعاً و الجوارُ ارْبَعونَ داراً مِنْ اربعة جوانبها) و
در كنز العمال خبر 24893 و خبر 24895 آمده «اربعون داراً جارٌ».