نام کتاب : اخلاق اسلامى در نهج البلاغه( خطبه متقين) نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 2 صفحه : 405
2- علاج عملى- عمده آن انصراف و منحرف كردن نفس در ابتداى پيدايش اين حالت
است، زيرا كه آتش را در مراحل ابتدائى به راحتى مىتوان مهار كرد، تا اين شعله
بيشتر مشتعل نشده خود را به وسائلى منصرف كند، يا به رفتن از آن محل، يا به تغيير
حالت، اگر نشسته است برخيزد و اگر ايستاده است بنشيند، يا به ذكر خداى مشغول شود،
بلكه بعضى ذكر خدا را در حال غضب واجب دانستهاند.
در نزد امام باقر (عليه السلام) سخن از غضب به ميان آمد، فرمودند: «همانا
انسان غضبناك مىشود و راضى نمىشود تا داخل آتش شود، پس هر كسى كه غضب بر كسى كرد
و ايستاده است زود بنشيند، زيرا اين عمل موجب رفتن وسوسه شيطان از او مىشود ...». [1]
ب- براى معالجه اساسى غضب نيز فرمودهاند: بايد ريشه غضب را جستجو كرده و با
آن مبارزه نمود، گاهى عجب، افتخار، تكبر، لجاجت، مزاح، و غيره است ولى عمده آنها
به دو چيز برمىگردد:
يكى حبّ نفس است، كه از آن حبّ مال و جاه و شرف و حبّ نفوذ اراده و بسط قدرت
توليد مىشود، و اينها نوعاً اسباب هيجان آتش غضب مىگردد، زيرا انسانى كه داراى
اين چنين محبتهائى است، به اين امور خيلى اهميت مىدهد، و موقعيت اينها در قلبش
بزرگ است و اگر مختصر مزاحمتى در يكى از اينها برايش پيش آمد كند و يا احتمال
مزاحمت دهد، بى موقع غضب كند و جوش و خروش نمايد و مالك نفس خود نشود ولى اگر تمايلش
چندان شديد نباشد، به اين امور اهميت ندهد و
سكونت نفس و طمأنينه حاصل از ترك حبّ جاه و شرف و ساير شُعَبات آن نگذرد نفس
برخلاف رويه و عدالت قدمى گذارد. و انسان بى تكلّف و زحمت در مقابل ناملايمات
بردبارى كند و عنان صبرش گسيخته نشود و اگر حبّ دنيا از دلش ريشهكن شود و قلع اين
ماده فساد بكلّى شود، تمام مفاسد نيز از قلب