63 و 64- آميختن حلم با علم و گفتار با كردار

«يَمزَج الحلم بالعلم و القَولَ بالعَمَل‌»

ترجمه: پرهيزگار و متقى بردبارى و دانش را به هم آميخته و گفتار را با كردار هماهنگ ساخته است.

شرح: در مورد حليم بودن و عليم بودن پرهيزگاران در موارد مختلفى از خطبه بحث شد، از جمله در ذيل‌ «امّا النهار فحلماء علماء» و «علماً فى حلم» ولى نكته‌اى كه باعث شده اين جا حضرت براى سومين بار روى حلم و چهارمين بار روى علم تكيه كنند تركيب و مخلوط كردن حلم و علم است، حلم آنها از روى آگاهى و آگاهى آنها مبتنى بر حلم است.

اگر در جائى بردبارى به خرج مى‌دهد، و حوصله مى‌كند، از روى علم و آگاهى به ثمرات حلم و پاداشهائى است كه خداوند براى فرد حليم قرار داده است، به خاطر فضيلت حلم است كه بردبارى مى‌كند نه مثل بعضى جاهلين كه از ضعف نفس و عدم مبالات به آنچه به او گفته مى‌شود يا با او عمل مى‌شود صبر و شكيبائى به خرج مى‌دهد، و اگر پرهيزگار دانش اندوزى مى‌كند، يا تعليم مى‌دهد، با تكيه به پشتِىِ حلم چنين مى‌كند، از طعنه جاهلين از كوره به در نمى‌رود و بر هدف و