54- پرهيز از طمع‌

«وتَحَرُّجاً عن طَمَع‌»

ترجمه: و (مى‌بينى براى هر يك از آنها) دورى و اجتناب از طمع.

شرح: «تحّرج» از ماده «حرج» و در اصل، به معنى مجتمع و محل اجتماع شى‌ء است و سپس به تنگى و ضيق بين دو چيز اطلاق شده و براى امور ضيق حرج اطلاق مى‌شود و نيز به معنى گناه هم آمده است، و ماده تفعّل آن «تحّرج» و انفعال آن «انحراج» به معنى دورى و اجتناب از گناه و ضيق است‌ [1] و در اين فراز كه به طمع اضافه شده يعنى دورى از طمع.

اما «طمع» در لغت به معنى شوق و جذب شدن نفس به طرف چيزى است از روى شهوت و ميل به آن چيز. [2]

و چون بيشترين طمع به خاطر هواى نفسانى است، گفته‌اند: طمع، طبع و

[1]. مفردات راغب، صفحه 112. (اصل الحرج و الحراج مجتمع الشى و تصوّر منه ضيق ما بينهما فقيل للضّيق حرج و لاثم حرج).

[2]. مفردات راغب، صفحه 307 (الطمع نزوع النّفس الى الشّى‌ء شهوة له) ..