به هنگام خواستن حاجتى از او نيز، در تحصيل رضايتش كوشش فراوان نمايى! مبادا كه توجّه‌ات به خداوند، از اقبال و توجّه‌ات به قدرتمندان دنيا كمتر باشد! اگر چنين باشى و منزلت خدا، در نزد تو، از منزلت آنها كمتر باشد- در حالى كه همه آنها مملوك و بندگان خدايند- به يقين خداوند بزرگ را كوچك شمرده‌اى و عظمت و جلالش را به حساب نياورده‌اى!.

ديگر آن‌كه: نماز و روزه‌اى كه براى طلب حاجت به جا مى‌آورى، هرگز از روى امتحان و آزمايش خداوند نباشد! زيرا انسان كسى را مى‌آزمايد كه نسبت به او بدگمان باشد و خداوند از كسانى كه در حقّ او گمان بد دارند، مذمّت كرده و فرموده:

««أَلظَّانِّينَ بِاللَّهِ ظَنَّ السَّوْءِ عَلَيْهِمْ دَائِرَةُ السَّوْءِ»؛

آنان كه به خداوند، گمان بد مى‌برند، حوادث ناگوار به آنان مى‌رسد». [1] بلكه بايد به خداوند كمال اعتماد و اطمينان را داشته باشى و به وعده‌هاى او اميدوارتر از وعده يك انسانِ توانگرِ سخاوتمند باشى!

سزاوار است به هنگام نماز و يا روزه حاجت، نخست حاجت‌هاى دينى را به ترتيب اهميّت در نظر بگيرى و البتّه مهمترين خواسته‌ها، حاجت آن مولايى است كه تو در پناه هدايت و حمايت او به سر مى‌برى! يعنى نخست بايد براى حاجت‌هاى امام زمان (عجّل اللَّه تعالى فرجه الشريف) دعا كنى وآنگاه حاجت‌هاى دينى خود را بخواهى و در نهايت، حاجت و نياز دنيوى خود را كه در دل دارى با خداى خويش مطرح نمايى ...». [2]

6- عوامل عدم استجابت دعا

بعضى از مردم از تأخير اجابت دعا يا عدم اجابت آن گله دارند، و توجّه ندارند كه اجابت دعا مانند همه كارها شرايطى دارد:

لازم است بدانيم، دعا كردن به درگاه خدا، از دو سو، مقرون به رحمت الهى است: از يك سو، توفيق الهى براى دعا كردن، و از سوى ديگر استجابت دعا از جانب خداوند.

همين‌كه انسان به دعا و راز و نياز با خداوند مى‌پردازد، يقيناً به سبب توفيق الهى است (چه دعايش به اجابت برسد، يا نرسد)؛ زيرا هر كسى توفيق شرفيابى به بارگاه الهى و گفتگو با حضرت حقّ را ندارد و اين خود براى هر دعاكننده‌اى بسيار با ارزش است؛ امّا با اين حال، در روايات عواملى براى عدم استجابت دعا ذكر شده است كه از مهمترين آنهاست:

الف) دست كشيدن از تلاش و اكتفا به دعا

اين نكته را بايد بدانيم، كه دعاكردن به‌معناى دست از تلاش كشيدن نيست، زيرا در اين صورت دعاى دعاكننده به اجابت نمى‌رسد؛ چرا كه هيچ دعايى براى جبران تنبلى و تن‌پرورى وارد نشده است.

[1]. سوره فتح، آيه 6.

[2]. جمال‌الاسبوع، صفحه 326 (با تلخيص).