راوى آن را ضميمه حكم شفعه كرده، يا اين‌كه اين عبارت جزو همين روايت شفعه است، محل بحث است؛ كه به زودى به آن خواهيم پرداخت.

در كتاب «مجمع البحرين» [1]، در ماده «ضرر»، همين روايت را تا عبارت «لا ضرر و لا ضرار» نقل كرده، با اين تفاوت كه قيد «فى الإسلام» را بعد از «لا ضرار» آورده است؛ (لا ضرر و لا ضرار فى الإسلام).

5. در كتاب «الكافى» [2]، از عقبة بن خالد، از ابى عبد اللَّه امام صادق عليه السلام، نقل كرده كه فرمود:

پيامبر صلى الله عليه و آله ميان اهل مدينه در مورد آب خورگاه‌ [3] درختان نخل، اين‌گونه حكم كرد كه نبايد مانع نفع رساندن‌ [4] چيزى شد. و ميان اهل باديه چنين حكم كرد كه نبايد از زيادى آب مانع شود تا مانع زيادى گياهان نشود، پس فرمود: «لا ضرر و لا ضرار» [5].

[1]. مجمع البحرين، ج 3، ص 283، باب ما أوّله الضاد.

[2]. الكافى، ج 5، ص 293، ح 6، باب الضرار.

[3]. مشربة، مشارب: زمين نرم دائما سبز؛ جاى آبخورگاه؛ به معناى اطاق يا سكوى جلوى‌اطاق نيز آمده است.

[4]. عبارت روايت «لايمنع نفع الشى‌ء» است؛ ولى صحيح‌تر- آن‌گونه كه در بعضى نسخ آمده- آن است كه «نقع» خوانده شود. و نقع، بمعنى زيادى آب است؛ (نقع البئر، أى فاضل مائها).

[5]. وسايل الشيعه (اسلاميه)، ج 17، ص 333، ح 2، باب 7، از ابواب احياء الموات.

وسايل الشيعه (بيروت)، ج 25، ص 420، ح 32257: «وَعَنْ مُحَمَّدِ بْنِ يَحْيَى، عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ، عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ هِلَالٍ، عَنْ عُقْبَةَ بْنِ خَالِدٍ، عَنْ أَبِى عَبْدِاللَّهِ عليه السلام قَالَ: قَضَى رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه و آله بَيْنَ أَهْلِ الْمَدِينَةِ فِى مَشَارِبِ النَّخْلِ، أَنَّهُ لَايُمْنَعُ نَفْعُ الشَّيْ‌ءِ؛ وَقَضَى بَيْنَ أَهْلِ الْبَادِيَةِ، أَنَّهُ لَايُمْنَعُ فَضْلُ مَاءٍ لِيُمْنَعَ فَضْلُ كَلَإٍ؛ وَقَالَ: لَاضَرَرَ وَلَا ضِرَارَ».