مى‌بخشد و به آفرينش جديد، شما را مبعوث مى‌كند. 2- ارتباط اين قسمت با(فِيها تَحْيَوْنَ وَ فِيها تَمُوتُونَ وَ مِنْها تُخْرَجُونَ) است. يعنى: پس از مرگ، شما را از خاك خارج مى‌سازد، زيرا زنده كردن شما دشوارتر از خلقت ابتدايى شما نيست.

اين معنى از زجاج است. وى گويد: از آنجا كه مشركين قيامت و حشر و نشر را باور نداشتند، بدينوسيله براى ايشان استدلال كرد. 3- ابو مسلم گويد: هيچ ارتباطى به سابق ندارد. اين جمله، خود كلامى مستقل است، يعنى بدانيد كه همانطورى كه خداوند شما را از خاك آفريده است، بار ديگر بخاك بر مى‌گرديد. چنان كه مى‌فرمايد:(مِنْها خَلَقْناكُمْ وَ فِيها نُعِيدُكُمْ وَ مِنْها نُخْرِجُكُمْ تارَةً أُخْرى‌) (طه 55: شما را از خاك آفريديم و بخاك باز مى‌گردانيم و بار ديگر شما را از خاك بيرون مى‌آوريم) برخى گفته‌اند: يعنى همانطورى كه در آغاز خلقت، هيچ نداشتيد و برهنه بدنيا آمديد، در قيامت نيز همانطور مبعوث مى‌شويد، از پيامبر گرامى اسلام روايت شده است كه: در روز قيامت پا برهنه و عريان و بدون ساتر عورت، محشور مى‌شويد. قرآن كريم مى‌فرمايد:

(كَما بَدَأْنا أَوَّلَ خَلْقٍ نُعِيدُهُ وَعْداً عَلَيْنا إِنَّا كُنَّا فاعِلِينَ) (انبياء 104: چنان كه در خلقت نخستين، آغاز كرديم، بار ديگر او را باز مى‌گردانيم. اين است وعده ما كه بدست ما انجام مى‌گيرد) برخى گفته‌اند: يعنى همانطورى كه مرده‌ايد مبعوث مى‌شويد، مؤمن با ايمانش و كافر با كفرش. اين معنى از ابن عباس و جابر است.

(فَرِيقاً هَدى‌ وَ فَرِيقاً حَقَّ عَلَيْهِمُ الضَّلالَةُ): گروهى بر اثر آمادگى و پذيرش دعوت حق، مشمول لطف خداوند شده، به ثواب هدايت يافته‌اند و گروهى دعوت حق را رد كردند و از لطف خدا محروم گشتند و بخود واگذارده شدند. در نتيجه نور هدايت، سينه آنها را نگشود و دل آنها را روشن نكرد و مستحق گمراهى شدند. از آنجا كه اين جمله بعد از مبعوث شدن مردگان آمده، معلوم ميشود هدايت به معناى راهنمايى بسوى ثواب و ضلالت به معناى محروم ماندن از ثواب و بهشت است.

(إِنَّهُمُ اتَّخَذُوا الشَّياطِينَ أَوْلِياءَ مِنْ دُونِ اللَّهِ‌): اين نكته را بيان مى‌كند كه‌