نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 9 صفحه : 40
افرادى كه از چنين نعمتهايى بر خوردار
هستند، الطاف خدا را نسبت بخويش در نظر مىگيرند و وظائف خود را انجام مىدهند و
از زشتىها اجتناب مىكنند. مثلا ثروتمندى كه در يك خانواده شريف پرورش يافته ممكن
است به اين مزايا توجه كند و خدا را بخاطر الطافش نيايش و كرنش كند و كسى كه از
چنين مزايايى بر خوردار نيست، ممكن است قدرى بخود آيد و كارى كند كه مورد الطاف بى
پايان خداوند قرار گيرد و از آن وضع نجات يابد (اين بيان قانع كننده نيست. جمله
بعد حكمت اين تفاوتها را روشن مىكند. مترجم)(
لِيَبْلُوَكُمْ فِي ما آتاكُمْ): اين تفاوت را از اين لحاظ
ميان شما بر قرار كرد تا شما را بيازمايد و خصلت درونى شما در اعمال و رفتار شما
هويدا گردد. آرى نتيجه اين تفاوتها اين است كه ثروتمند بحال بيچارگان بينديشد و
بشكرانه نعمتهاى خداوند در ميان اجتماع بوظائف خويش عمل كند و فقير با مشاهده حال
ثروتمندان، شكيبايى پيشه كند و با اينكه خشت، زير سر دارد، پاى بر تارك هفت اختر
نهد و منصب صاحبجاهى خود را حفظ كند و عاقل در دلائل قدرت و عظمت خداوند بينديشد،
تا عالم شود و بعلم خود عمل كند.
(إِنَّ رَبَّكَ سَرِيعُ الْعِقابِ):
كيفر خدايت سريع است. با اينكه كيفر خدا در آخرت است، آن را سريع معرفى مىكند و
اين بخاطر آن است كه هر چه آمدن آن حتمى است، نزديك و سريع است. برخى گويند: يعنى
كيفر خداوند براى كسانى كه در دنيا سزاوار آن هستند، نزديك و سريع است و مقصود اين
است كه انسان كارى نكند كه خود را در معرض چنين كيفرى قرار دهد. برخى گويند: يعنى
خداوند قادر است كه در اين دنيا شما را كيفر دهد و هلاك كند، كارى نكنيد كه دچار
هلاكت و بدبختى شويد.
(وَ إِنَّهُ لَغَفُورٌ رَحِيمٌ):
در اينجا كيفر و آمرزش را در مقابل هم قرار داد، نه كيفر و پاداش را زيرا آمرزش از
پاداش بالاتر است. آمرزش شامل حال گنهكاران ميشود، اما پاداش نه. برخى گفتهاند:
خداوند اين سوره را با حمد آغاز و با مغفرت و رحمت خاتمه داد. اين خود دستور
العملى است براى انسانها كه خداى خود را بخاطر نعمتهايش و بخاطر آمرزش و رحمت
بيكرانش ستايش كنند.
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 9 صفحه : 40