بيان آيه 44- 45

قرائت‌

نعم: كسايى اين كلمه را بكسر عين خوانده است و ديگران بفتح، اخفش گويد:

به كسر، لغت كنانه و هذيل است و بفتح لغت ديگران است.

ان لعنة اللَّه: اهل مدينه و بصره «ان» را به تخفيف و «لعنة» را برفع خوانده‌اند ديگران «أن» را مشدد و «لعنة» را به نصب خوانده‌اند. تخفيف آن بنا بر اضمار ضمير شأن است.

اعراب و لغت‌

نعم: سيبويه گويد: اين كلمه براى وعده و تصديق است. هر گاه در جواب «أ تعطينى» واقع شود، وعده است و هر گاه در جواب «هل تصلى» واقع شود، تصديق است. فرق آن با «بلى» اين است كه «نعم» در جواب مثبت و «بلى» در جواب منفى گفته ميشود. مثل‌(أَ لَسْتُ بِرَبِّكُمْ قالُوا بَلى‌) (اعراف 172)( الَّذِينَ يَصُدُّونَ‌): در محل جر و صفت «الظالمين» است.

عوجا: ممكن است مفعول به و ممكن است مفعول مطلق نوعى باشد. اين كلمه بفتح عين نادرستى خلقت و بكسر عين انحراف از راه و دين است.

مقصود

در اين آيه در باره گفتگوهايى كه ميان اهل بهشت و اهل دوزخ ردّ و بدل ميشود، مى‌فرمايد:

(وَ نادى‌ أَصْحابُ الْجَنَّةِ أَصْحابَ النَّارِ أَنْ قَدْ وَجَدْنا ما وَعَدَنا رَبُّنا حَقًّا فَهَلْ وَجَدْتُمْ ما وَعَدَ رَبُّكُمْ حَقًّا): اهل بهشت، دوزخيان را ندا مى‌كنند كه ما وعده‌هايى كه در كتابهاى آسمانى و بوسيله پيامبران داده شده بود، حق يافتيم. شما چطور؟ آيا