نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 9 صفحه : 101
(حَتَّى إِذَا ادَّارَكُوا فِيها جَمِيعاً
قالَتْ أُخْراهُمْ لِأُولاهُمْ رَبَّنا هؤُلاءِ أَضَلُّونا فَآتِهِمْ عَذاباً
ضِعْفاً مِنَ النَّارِ): همين كه همگى در آتش جهنم جمع شدند و در
كنار يكديگر قرار گرفتند، آنها كه بعداً داخل شدهاند در باره رهبران و پيشوايان
خود كه قبلا داخل شدهاند، گويند: پروردگارا، اينها باعث شدند كه ما از پرستش تو
محروم شويم. اكنون عذاب آنها را دو برابر كن. اين معنى از ابن عباس است. برخى
گفتهاند: يعنى اينها بودند كه ما را بگمراهى دعوت كردند و از پيروى حق بازداشتند.
امام صادق (ع) ميفرمايد:
مقصود ائمه جور است. ابن مسعود گويد: اينكه مىگويند: عذابشان را دو
چندان كن، يعنى مارها و افعىها را بجان آنها بينداز. برخى گفتهاند: مقصود اين
است كه آنها مستوجب دو عذابند: عذاب كفر و عذاب گمراه كردن ديگران.
(قالَ لِكُلٍّ ضِعْفٌ وَ لكِنْ لا تَعْلَمُونَ): خداوند مىفرمايد: هر دو دسته را عذاب دو چندان است، ولى شما گمراه
شدگان و گمراه كنندگان نميدانيد كه هر دستهاى را چه عذابى است.
(وَ قالَتْ أُولاهُمْ لِأُخْراهُمْ فَما كانَ لَكُمْ عَلَيْنا مِنْ
فَضْلٍ): پيشوايان قلابى به پيروان گمراه خود مىگويند: ميان ما و شما
تفاوتى نيست كه از خدا ميخواهيد كه عذاب ما را افزايش دهد. برخى گويند: يعنى امت
قبلى به امت بعدى مىگويد: شما از لحاظ رأى و عقل بر ما برترى نداريد. همان عذابى
كه بما رسيد به شما هم رسيد.
چرا از ما پيروى كرديد؟! برخى گفتهاند: منظور اين است كه شما از
لحاظ عذاب نسبت بما تخفيفى نداريد.
(فَذُوقُوا الْعَذابَ بِما كُنْتُمْ تَكْسِبُونَ): شما خود اختيار كفر كرديد و ما را در اين اختيار دخالتى نبود. پس
عذاب خدا را تحمل كنيد.
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 9 صفحه : 101