نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 8 صفحه : 70
3- مقصود اين است كه آنها ترا دروغگو
نمىيابند. در استعمالات عرب، در نثر و شعر، گاهى چنين معنايى اراده شده است. مثل:
«قاتلناكم
فما اجبناكم»
يعنى:
با شما نبرد كرديم و شما را ترسيده نيافتيم. اعشى گويد:
اثوى و قصر ليلة ليزودا
فمضى و اخلف من قتيلة موعدا
يعنى: شبى اقامت كرد تا از معشوقه خود توشهاى برگيرد ولى از معشوقه
خود خلف وعدهاى ديد.
ديگرى گويد:
تريك بياض لبتها و وجها
كقرن الشمس افتق ثم زالا
يعنى: سفيدى سينه و صورتش را همچون قرص خورشيد كه در نايابى ابر،
خودنمايى مىكند، بتو نشان داد.
اين معنى با هر دو قرائت، سازگار است. منتهى با قرائت اول سازگارتر
است.
4- مقصود اين است كه آنها ترا امين و راستگو ميدانند و قصدشان تكذيب
تو نيست. ميخواهند آنچه را از جانب خداوند بر تو وحى شده است، تكذيب كنند. چنان كه
ميفرمايد:(وَ لكِنَّ الظَّالِمِينَ بِآياتِ اللَّهِ يَجْحَدُونَ) يعنى: ستمكاران منكر آيات خدا ميشوند، و ميفرمايد:(وَ كَذَّبَ بِهِ قَوْمُكَ وَ هُوَ الْحَقُّ) (انعام 66) يعنى قوم تو قرآن را كه حق است تكذيب كردند نه اينكه ترا
تكذيب كردند. در روايت است كه ابو جهل به پيامبر عرض كرد: ما ترا متهم نمىكنيم.
ما آنچه را آوردهاى تكذيب مىكنيم.
5- مقصود اين است كه آنها ترا تكذيب نميكنند، بلكه مرا تكذيب ميكنند،
زيرا تكذيب تو در حقيقت تكذيب من است. تو فرستاده منى. هر كس ترا رد كند، مرا رد
كرده و هر كس ترا تكذيب كند، مرا تكذيب كرده است. بدينترتيب خاطر پيامبر را آرامش
مىبخشد.
(وَ لكِنَّ الظَّالِمِينَ بِآياتِ اللَّهِ يَجْحَدُونَ): لكن مردم ستمكار، بدون دليل و مدرك
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 8 صفحه : 70