گذشتگان. نظير آنچه كه من در باره گذشتگان براى شما نقل ميكردم.

اين آيه بهمين مناسبت نازل شد.

مقصود

اكنون خداوند در باره حال آنها در موقع استماع قرآن مى‌فرمايد:

(وَ مِنْهُمْ مَنْ يَسْتَمِعُ إِلَيْكَ وَ جَعَلْنا عَلى‌ قُلُوبِهِمْ أَكِنَّةً أَنْ يَفْقَهُوهُ وَ فِي آذانِهِمْ وَقْراً): گروهى از كفار كه سابقاً در باره آنها سخن گفتيم و بقول مجاهد، يعنى قريش به كلام تو گوش ميكنند. اما بر دلهاى آنها پرده‌اى افكنده‌ايم و در گوش‌هاى آنها سنگينى قرار داده‌ايم، تا سخن ترا نفهمند.

ابو عاصم عامرى گويد: بهترين اقوال در اينباره اين است كه روايت شده، كه پيامبر اسلام، شبها نماز را بلند ميخواند و در ضمن نماز قرائت قرآن ميكرد، باميد اينكه كسى گوش كند و درباره معناى آن بينديشد و ايمان آورد. مشركين وقتى كه صداى او را مى‌شنيدند، بآزارش پرداخته، او را از بلند خواندن قرآن منع ميكردند.

خداوند متعال آنها را خواب ميكرد و بر دلهاى ايشان پوششى مى‌افكند كه از هدف خويش باز ايستند و نتوانند پيامبر را اذيت و منع كنند. اين كار را خداوند هنگامى ميكرد كه آنها دلايل پيامبر را شنيده بودند و بر آنها اتمام حجت شده بود و ديگر مسلم شده بود كه ايمان نخواهند آورد. پس القاى خواب بر آنها، تشبيه شده است به افكندن پرده بر دلها و سنگينى در گوشها. زيرا هر دو از نظر خاصيت عدم تدبر و دقت، يكى هستند. به همين معنى است آيه:(وَ إِذا قَرَأْتَ الْقُرْآنَ جَعَلْنا بَيْنَكَ وَ بَيْنَ الَّذِينَ لا يُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ حِجاباً مَسْتُوراً) (اسراء 45: هنگامى كه قرآن ميخوانى ميان تو و آنها كه به آخرت ايمان ندارند، پرده‌اى قرار ميدهيم) يك احتمال هم اين است كه خداوند جلو فهم آنها را ميگيرد و آنها را از فهم باز ميدارد، بخاطر كفرشان. يعنى كيفر كفر آنها را اينطور ميدهد كه موانعى در راه فهم و شنوايى آنها ايجاد كند.

احتمال سوم اين است كه: كفرى كه در دلهاى ايشان است، بطور تشبيه و مجاز،