بيان آيه 16

قرائت‌

يصرف: حمزه و كسايى و خلف و يعقوب و ابو بكر، بفتح ياء و كسر راء و ديگران بضم ياء و فتح راء خوانده‌اند. بنا بر اول فاعل «يصرف» ضمير عايد به «ربى» است ممكن است ضمير مفعول كه عايد به عذاب است نيز حذف شده باشد. بديهى است كه «من» شرطيه است و موصوله نيست تا عايد آن حذف شده باشد. بنا بر قرائت دوم، نايب فاعل ضمير مستتر است كه به عذاب برميگردد. در هر صورت ضمير «عنه» به «من» برميگردد.

مقصود

(مَنْ يُصْرَفْ عَنْهُ يَوْمَئِذٍ فَقَدْ رَحِمَهُ‌): آنان كه از عذاب خدا در روز قيامت، آسوده هستند و خدا آنها را آمرزيده است، حتماً از رحم و پاداش خدا برخوردار مى‌شوند. مقصود اين است كه تنها عذاب از آنها برداشته نميشود، بلكه مورد رحمت خدا نيز قرار مى‌گيرند.

(وَ ذلِكَ الْفَوْزُ الْمُبِينُ‌): رستگارى آشكار، همين است.

ممكن است مقصود اين باشد، كه تنها عذاب از كسانى برداشته ميشود كه رحمت خدا شامل حالشان شود. از پيامبر گرامى روايت شده است كه فرمود:

- به خدا هيچكس با عمل خود داخل بهشت نميشود.

گفتند:

- يا رسول اللَّه، حتى شما؟! دست را بر سر گذاشت و با صداى بلند فرمود.

- حتى مرا هم در درياى رحمت و فضل خود فرو خواهد برد.