بيان آيه 140

قرائت‌

قتلوا: ابن كثير و ابن عامر به تشديد تاء و ديگران بدون تشديد خوانده‌اند.

اعراب‌

سفها و افتراء عليه: هر دو مفعول له يا مفعول مطلق‌

مقصود

اكنون خداوند ميان دو فرقه‌اى كه اولاد خود را مى‌كشتند و حلال خدا را حرام مى‌شمردند، جمع كرده، مى‌فرمايد:

(قَدْ خَسِرَ الَّذِينَ قَتَلُوا أَوْلادَهُمْ سَفَهاً بِغَيْرِ عِلْمٍ‌): آنها كه اولاد خود را از ترس فقر و براى فرار از ننگ و از روى سفاهت و نابخردى مى‌كشتند، خود را به هلاكت افكندند، زيرا سزاوار كيفر ابدى شدند. خسران بمعناى از دست دادن سرمايه است فرق ميان «سفه» و «نزق» اين است كه: سفه شتابزدگى از روى هواى نفس و نزق، شتابزدگى از روى خشم است. بوسيله «بغير علم» جهل و دورى آنها از ثواب را تأكيد مى‌كند.

(وَ حَرَّمُوا ما رَزَقَهُمُ اللَّهُ‌): و آنها كه گمان كردند زراعت و حيوانات كه خدا بآنها روزى كرده است، حرام است، زيان بردند. اين معنى از حسن است. على بن عيسى به اين معنى اعتراض كرده، گويد: گوشت حيوانات، پيش از آنكه از جانب خدا حلال شمرده شود، حرام بود و لازم نبود كه آنها حرام كنند. لكن اين اعتراض بيجاست، زيرا سوار شدن بر حيوانات- كه آنها بر خود حرام ميكردند- احتياجى به اينكه از جانب خدا حلال شمرده شود، نداشت، بخصوص اگر بمصالح حيوانات عمل مى‌شد. علاوه بر اين خوردن گوشت حيوانات هم بعد از سر بريدن حلال بود.