بيان آيه 114

قرائت‌

منزل: ابن عامر و حفص اين كلمه را بتشديد و ديگران بدون تشديد خوانده‌اند.

باب افعال و تفعيل اين ماده در قرآن آمده و بنا بر اين هر دو صحيح است.

مقصود

اكنون خداوند پيامبر خود را امر ميكند كه باين كفار چنين بگويد:

(أَ فَغَيْرَ اللَّهِ أَبْتَغِي حَكَماً): آيا حاكمى جز خدا بجويم؟ حكم و حاكم يكى است.

لكن حكم ستاينده‌تر است، زيرا حكم يعنى كسى كه سزاوار است حكم را نزد او ببرند و او بناحق حكم نمى‌كند. لكن حاكم ممكن است بنا حق حكم كند. مقصود اين است كه: آيا سزاوار است كه كسى از حكم خدا اعراض كند يا حكم ديگرى را در رديف حكم خدا قرار دهد؟!( وَ هُوَ الَّذِي أَنْزَلَ إِلَيْكُمُ الْكِتابَ مُفَصَّلًا): خدا كسى است كه قرآن را بسوى شما فرستاد و همه نيازمنديهاى شما را بتفصيل در آن بيان داشت. يا اينكه يعنى: ميان راست و دروغ در آن جدا كرد. حسن گويد: يعنى حلال را از حرام و كفر را از ايمان جدا گردانيد. تفصيل يعنى آشكار ساختن معنى بطورى كه از اشتباه و آميختگى و اجمال دور باشد و الفاظ از بيان مقصود نارسا نباشد.

(وَ الَّذِينَ آتَيْناهُمُ الْكِتابَ يَعْلَمُونَ أَنَّهُ مُنَزَّلٌ مِنْ رَبِّكَ بِالْحَقِ‌): مؤمنين اهل كتاب يعنى پيروان تورات و انجيل ميدانند كه قرآن با بيان حق از جانب پروردگارت نازل شده و تمام مطالب آن صحيح و بجاست. ترغيب و تهديد و داستانها و ضرب المثلهاى قرآن همه درست و اساسى و بجا هستند. برخى گويند: منظور از «بالحق» اين است كه آنها بوسيله برهانى كه قبلا در اختيار آنها قرار گرفته است، پى برده‌اند كه قرآن‌