نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 8 صفحه : 199
خداوند ستارگان را براى منافع مهم و
بىشمارى آفريده است. اگر كسى درباره ستارگان كوچك و بزرگ و اختلاف محل و مدار و
اتصالات و حركات آنها و فوايد خورشيد و ماه و تأثير آنها در رشد و پرورش حيوانات و
گياهان، دقت كند، صحت اين مدعى برايش ثابت ميشود. اگر آنها فقط براى راهنمايى
انسان آفريده شده بودند، معنى نداشت كه برخى كوچكتر و برخى بزرگتر باشند و مدارات
آنها با هم مختلف باشد: در تفسير على بن ابراهيم است كه منظور از نجوم، آل محمد ص
است.
(قَدْ فَصَّلْنَا الْآياتِ لِقَوْمٍ يَعْلَمُونَ): ما دلايل و آيات خود را براى مردمى كه از راه انديشه، علم پيدا
كنند، بيان كردهايم.
(وَ هُوَ الَّذِي أَنْشَأَكُمْ مِنْ نَفْسٍ واحِدَةٍ): خداوند شما را از حضرت آدم آفريده است، زيرا همه ما از آدم آفريده
شدهايم و مادر ما حوّا نيز از پهلوى آدم آفريده شده است. اين خود يكى از منتهاى
خدا بر انسان است، زيرا هر گاه همه انسانها فرزند يك پدر باشند، زمينه تعاون و
دوستى و الفت، براى آنها مساعدتر است.
(فَمُسْتَقَرٌّ وَ مُسْتَوْدَعٌ):
شما جايگاهى در رحم و منزلى در قبر داريد تا وقتى كه بر انگيخته شويد. اين معنى از
عبد اللَّه بن مسعود است. سعيد بن جبير و عكرمه گويند:
يعنى شما را قرارگاهى در رحم مادران و پناهگاهى در پشت پدران است.
مجاهد گويد:
يعنى شما را قرارگاهى در روى زمين و جايگاهى در آخرت نزد خداوند است.
ابو العاليه گويد: يعنى قرارگاهى در زندگى اين جهان و جايگاهى پس از مرگ و پس از
حشر داريد. حسن گويد: يعنى جايگاهى در قبر و منزلى در دنيا داريد. مىگفت: يا بن
آدم، تو در ميان خانواده خودت وديعه هستى و نزديك است كه به جايگاه خود رفته، به
رفيقت ملحق شوى. سپس شعر لبيد را مىخواند:
و ما المال و الاهلون الا وديعة
و لا بد يوما ان ترد الودايع
يعنى: مال و خانواده، در دست انسان وديعهاى هستند كه بايد روزى باز
گردانده شوند.
در همين معنى سليمان بن زيد عدوى گفته است:
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 8 صفحه : 199