بيان آيه 45

قرائت‌

كسايى «العين» و كلمات بعدى كه بر آن عطف شده‌اند، به رفع و ابو جعفر و ابن كثير و ابن عامر و ابو عمر به نصب خوانده‌اند، بجز «و الجروح قصاص» كه برفع خوانده‌اند، ديگران همه را به نصب خوانده‌اند. همه قراء «اذن» را بدو ضمه خوانده‌اند بجز نافع كه همه جا به سكون حرف دوم خوانده است.

ابو على گويد: نصب «العين» و ما بعد آن به ملاحظه اين است كه عطف بر اسم «انّ» هستند و از سابق جدا نيستند. اما در باره علت رفع، سه احتمال است:

1- عطف شده است جمله‌اى بر جمله‌اى. 2- جمله اول حمل بر معنى شده، يعنى: «قلنا لهم النفس بالنفس ...» 3- عطف شده است بر ضمير مستقر در ظرف.

در مورد «و الجروح قصاص» هر گاه برفع خوانده شود، همين سه احتمال نيز جارى است. ممكن است اين جمله مستقل و حكم تازه‌اى باشد از قرآن و در كتاب تورات، نيامده باشد.

در مورد كلمه «اذن» ممكن است مثل كلمه «سحت»، بدو ضمه يا بيك ضمه، تفاوتى نداشته باشد.

مقصود

اكنون خداوند حكم تورات را درباره قصاص نقل كرده، مى‌فرمايد:

(وَ كَتَبْنا عَلَيْهِمْ فِيها): ما بر يهوديان كه شرحشان گذشت در تورات، واجب كرديم.

(أَنَّ النَّفْسَ بِالنَّفْسِ‌): هر گاه شخص عاقل و مميزى ديگرى را عمداً بكشد و مقتول با قاتل برابر باشد- يعنى هر دو مسلمان و آزاد يا هر دو كافر يا هر دو مملوك باشند- بايد قاتل را كشت. اما اگر قاتل مسلمان آزاد و مقتول كافر يا برده باشد، در وجوب‌