نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 7 صفحه : 31
كند و كارهاى شايسته و پسنديده را در پيش
گيرد، خداوند توبهاش را قبول و كيفر معصيتى كه از آن توبه كرده است، اسقاط
مىكند، اين كه خداوند خود را به توبه پذيرى وصف ميكند، فايدهاى بزرگ دارد، زيرا
بدين ترتيب، عاصى، براى توبه كردن، بر سر ميل مىآيد، كلمه «تواب» از صفاتى است كه
هم به خداوند در قرآن كريم، نسبت داده است، هم به بندگان، در مورد خداوند، معناى
آن توبه پذير و در مورد بندگان، معناى آن رجوع كننده بسوى خداست و بهر حال از صفات
مدح است.
(إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ):
اشاره به اينكه قبول توبه، تفضل و لطفى است از جانب خداوند.
(أَ لَمْ تَعْلَمْ): برخى گويند: خطاب به
پيامبر و مقصود امت اوست. مثل(يا أَيُّهَا النَّبِيُّ
إِذا طَلَّقْتُمُ النِّساءَ) (طلاق 1: اى پيامبر، هنگامى
كه زنان را طلاق دهيد). برخى گويند: خطاب به افراد مكلف است. يعنى: اى انسان، آيا
نمىدانى؟! علت اتصال اين خطاب به ما قبل، اين است كه مىخواهد بگويد: وعدهها و
وعيدها و احكامى كه بيان شده صحيح است. يعنى مگر اى انسان نمىدانى كه: ...؟
(- أَنَّ اللَّهَ لَهُ مُلْكُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ): خداوند راست تصرف در آسمانها و زمين، بدون اينكه مانع و مزاحمتى
داشته باشد.
(يُعَذِّبُ مَنْ يَشاءُ وَ يَغْفِرُ لِمَنْ يَشاءُ): او عذاب مىكند بندگان گناهكارى را كه بخواهد و مىآمرزد بنده
گنهكارى كه توبه نكرده باشد، زيرا اگر توبه كند، وعده خداست كه او را مؤاخذه نكند.
بعقيده برخى مؤاخذه بنده توبهكار بر خداوند قبيح است. در هر صورت، گنهكارى كه
توبه كند، مشمول اين آيه نيست.
(وَ اللَّهُ عَلى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ):
معناى آن گذشت.
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 7 صفحه : 31