نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 7 صفحه : 165
بيان آيه 90- 91
لغت
خمر: شراب انگور. علت اينكه آن را خمر ناميدهاند اين است كه ايجاد
مستى مىكند و در نتيجه عقل را مىپوشاند.
ميسر: قمار. اصل اين كلمه از «يسر» يعنى آسانى است. علت اينكه دست چپ
را «يسار» نامند، اين است كه آن را براى سهل شدن كارها بفال نيك گرفتهاند و يا
اينكه با كمك بدست راست، موجب آسان شدن عمل ميشود.
انصاب: جمع «نصب»، بتها. علت اينكه بت را «نصب» نامند اين است كه
براى عبادت، نصب شده است انتصاب يعنى برخاستن «نصب» به معناى رنج است زيرا انسان
را از كارى كه براى آن منصوب شده، باز مىدارد. عشى گويد:
و ذا النصب المنصوب لا تنسكنّه
و لا تعبد الشيطان و اللَّه فاعبدا
يعنى: آن بتى كه نصب شده و شيطان را عبادت نكن. خداى يكتا را عبادت
كن ازلام: جمع «زلم» تيرهايى كه بمنظور قمار بكار مىبردند. در باره «ازلام» در
آغاز سوره، بحث كرديم.
رجس: پليد. «رجس» شدت آواز. اما «رجس» هر چيزى است كه ذكر آن قبيح
باشد.
مقصود
بدنبال احكامى كه در آيات پيش بيان كرد، اكنون مسلمانان را از
كارهايى كه مردم جاهليت ميكردند، نهى كرده، مىفرمايد:(
يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنَّمَا الْخَمْرُ وَ الْمَيْسِرُ):
درباره معناى «خمر و ميسر» در سوره بقره گفتگو كردهايم. ابن عباس
گويد:
- مقصود از خمر، همه مشروبات سكر آور (و الكلى) است. پيامبر گرامى
اسلام فرمود: خمر از نه چيز است: عسل، انگور، مويز، خورما، گندم، ذرت، جو، نوعى از
جو كه پوست ندارد. منظور از «ميسر» قمار است. قمار با چيزهاى
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 7 صفحه : 165